Trump’ın baskısıyla tarihi NATO kararı

Hollanda’nın Lahey kentinde düzenlenen NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde tarihi bir karara imza atıldı. ABD Başkanı Donald Trump’ın uzun süredir dile getirdiği talepler doğrultusunda, ittifak üyesi ülkeler savunma harcamalarını 2035 yılına kadar kademeli olarak yüzde 5 seviyesine çıkarmayı taahhüt etti. Kararın ardından konuşan Trump, zirveyi “Batı medeniyeti için büyük bir zafer” olarak niteledi.

NATO’dan 10 yıllık taahhüt: Harcamalarda büyük artış

Zirvenin sonunda yayımlanan ortak bildiride, üye ülkeler “Rusya’nın uzun vadeli tehdidi” ve terörizm gibi güvenlik risklerine karşı birlik mesajı verdi. Karara göre; savunma harcamalarının en az yüzde 3,5’i doğrudan askeri bütçeye, yüzde 1,5’i ise güvenlik altyapısına yönelik dolaylı yatırımlara ayrılacak.

ABD Başkanı Trump, 2019’dan bu yana ilk kez katıldığı NATO zirvesini “büyük başarı” olarak nitelendirdi. “Bu eşitleme süreci gerekliydi ve sonunda gerçekleşiyor” diyen Trump, liderleri harcama konusunda daha fazla sorumluluk almaya çağırdı.

Rutte: Daha güçlü, daha adil, daha etkili bir ittifak inşa ediyoruz

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, “Kimse güvenliğimizin tehdit edilmesi durumunda kararlılığımızdan şüphe etmemeli” açıklamasıyla zirve kararlarını savundu. Rusya’nın Ukrayna işgaline doğrudan atıf yapılmaması dikkat çekerken, Rutte alınan kararların Ukrayna’ya destek ve barış arayışını kapsadığını vurguladı.

Trump’la birlikte kameraların karşısına geçen Rutte, İran-İsrail hattındaki kriz konusunda ABD liderinin diplomatik çabasını övdü. Trump’ın sert söylemini yorumlayan Rutte, “Bazen babaların sert konuşması gerekir” diyerek gündem olan sözlerine esprili bir yorum getirdi.

İspanya ve Belçika itiraz etti

Savunma harcamalarının yüzde 5’e çıkarılmasına İspanya başta olmak üzere bazı ülkeler temkinli yaklaştı. İspanya Ekonomi Bakanı Carlos Cuerpo, yüzde 2,1’lik hedefe ulaşmak için bile büyük bir çaba verdiklerini belirterek, “Yüzdelerle yapılan tartışma yanıltıcı” dedi. Başbakan Pedro Sánchez ise imzalanan bildirinin “realist” olduğunu savundu.

Benzer bir uyarı Belçika’dan da geldi. Başbakan Bart de Wever, hedefin zor olduğunu kabul ederek, “Yine de 10 yıl içinde yüzde 3,5 gerçekçi bir seviyedir” açıklamasında bulundu. Slovakya ise ilk etapta çekinceli bir duruş sergilese de Cumhurbaşkanı Peter Pellegrini ülkesinin süreci engellemeyeceğini belirtti.

Macron’dan uyarı: Ticaret savaşlarıyla bu birlik yürütülemez

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, zirve sırasında Trump’ın Avrupa Birliği’ne yönelik gümrük vergisi tehditlerini eleştirerek, “Müttefikler arasında daha fazla savunma harcaması talep edip, aynı zamanda birbirimize ekonomik savaş açamayız. Bu tutarsız” çıkışında bulundu.

Trump ile Zelenskiy görüştü

ABD Başkanı Trump, zirve sırasında Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile de özel bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşme sonrası basına açıklamalarda bulunan Trump, ateşkes sürecinin beklenenden zor ilerlediğini belirtirken, Ukrayna’ya ek hava savunma sistemleri sağlama ihtimalini gündeme getirdi.

Putin’le geçmişte birçok kez görüştüğünü belirten Trump, “Bize İran konusunda yardım teklif etti ama ben ona dedim ki, bana iyilik yapmak istiyorsan Rusya konusunda yap” ifadeleriyle dikkat çekti.

Zirveye hızlı tempo, güçlü mesaj

Lahey Zirvesi, Salı akşamı Hollanda Kralı Willem-Alexander ve Kraliçe Maxima’nın verdiği akşam yemeğiyle başladı. Ancak zirvenin ana oturumu sadece iki buçuk saat sürdü. Rutte, liderlere hitaben yaptığı konuşmada, “Tehlikeli bir dönemde toplandık. NATO’nun ortak savunma garantisi güçlü bir mesajdır” dedi.