Gerek Türkiye’nin çabaları, gerekse ABD Başkanı Barack Obama’nın girişimleri sonuç vermedi ve ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi nefes kesen oylamada bir oy farkla Ermeni Soykırım tasarısına “evet” dedi.
“Soykırım tasarısı” olarak bilinen 1915 olaylarına ilişkin tasarıyı oylayan ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi, “Ermeni soykırımı”nı tanıyan 252 numaralı tasarıyı 23 “evet”e karşı 22 “hayır” oyuyla kabul etti.
Tasarının geçmesi üzerine Türkiye’nin Washington Büyükelçisi Namık Tan, istişare için Ankara’ya çağrıldı.
Bu durumda tasarı Genel Kurul’a sevk edilecek, oylama kararınıysa Meclis Başkanı Nancy Pelosi verecek. Tasarının bağlayıcı olmayan bir karar haline gelmesi için Senato ve ABD Başkanı tarafından da onaylanması gerekiyor.
Oylamada tasarının kabulünü isteyen 20 üyeye karşı Türkiye lehine “hayır” diyenlerin sayısı 22 olduğu sırada oturum süresi, tasarıyı destekleyen Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Howard Berman tarafından son 4 üye için uzatıldı. Daha sonra oy kullanan üç üye daha “evet” oyu kullanınca tasarı 22’ye karşı 23 oyla kabul edildi. Berman, sonuç 22-22 devam ederken Demokrat Milletvekili Gene Green’in odaya girip oyunu kullanması ve tasarının lehinde olanların oyunun 23’e çıkmasının hemen sonrasında oy kullanmayan son Milletvekili Shila Jackson Lee’yi beklemeden oylamayı bitirdi.
“Tasarının kabul edildiğini” açıklayarak oturumu kapatan Berman’ın sözleri bir grup tarafından ayakta alkışlandı. Oylamada Cumhuriyetçi kanattan 13 milletvekili tasarının aleyhine, 6 milletvekili lehine; Demokrat kanattan ise 9 milletvekili tasarının aleyhine, 17 milletvekili lehine oy kullandı.
Oylamanın ardından Ermenistan Dışişleri Bakanı Edvard Nalbantyan, “Kararı büyük bir memnuniyetle karşıladık. Bu gelişme, Amerikan halkının evrensel insan hakları değerlerine bağlılığının yeni bir göstergesi ve insanlığa karşı suçların önlenmesi yönünde önemli bir adım oldu” dedi.
Tasarıda ne yazıyor?
– Ermeni soykırımı 1915 -1923 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu tarafından tasarlanıp uygulandı ve yaklaşık 2 milyon Ermeni’nin sınırdışı edilmesiyle, bunlardan 1,5 milyon kadın, erkek ve çocuğun öldürülmesiyle, kurtulan 500 bininin de evlerinden kovulmasıyla ve 2500 yıllık Ermeni varlığının anavatanından tasfiye edilmesiyle sonuçlandı.
– 24 Mayıs 1915’te Müttefik Kuvvetler; İngiltere, Fransa ve Rusya ilk kez açıkça bir başka hükümeti “insanlığa karşı suç” işlemekle itham eden ortak bir bildiri yayımladı.
– Birinci Dünya Savaşı sonrası Türk hükümeti, Ermeni soykırımının “organizasyonu ve uygulamasında” ve “Ermenilerin katliamı ve imhasında”
yer almış bulunan üst düzey yöneticileri suçladı.
– Jön Türk Rejiminin (İttihat ve Terakki Partisi) yetkilileri, kurulan askeri sıkıyönetim mahkemelerinde, Ermeni halkına karşı katliamlar organize etme, uygulama suçlamasıyla yargılanarak mahkûm edildiler.
– Ermeni soykırımının başta gelen organizatörleri olan Harbiye (Savaş) Bakanı Enver, İçişleri Bakanı Talat ve Donanma Bakanı Cemal işledikleri suçlardan dolayı idama mahkûm oldular, ancak mahkemelerin kararları uygulanmadı.
– Ermeni soykırımı ve bu adli başarısızlıklar, Avusturya, Fransa, Almanya, Büyük Britanya, Rusya, Amerika Birleşik Devletleri, Vatikan ve diğer birçok ülkenin ulusal arşivlerinde yer alan karşı konulamaz delillerle belgelenmiştir. Bu belgelerdeki sayısız kanıt, bu gerçekleri, bu olayları ve bu sonuçları doğruluyor.
– ABD ulusal arşivleri, Ermeni soykırımı İle ilgili çok kapsamlı ve doğru belgeleri bünyesinde barındırmaktadır. Özellikle de ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 59. kayıt grubu altındaki 867.00 ve 867.40 numaralı dosyalar kamuoyu ve ilgili kuruluşların kullanımına büyük ölçüde açıktır.
Bundan sonra neler olacak?
– Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, tasarının Genel Kurul’da oylanıp, oylanmamasına karar verecek.
– Oylanması durumunda tasarının kabul edilmesi için 435 sandalyeli mecliste 218 vekilin oyu gerekiyor. Tasarının altında 137 milletvekilinin oyu bulunuyor.
– Tasarı buradan da geçerse bir sonraki durak Senato olacak. Tasarının kabul edilmesi için Senato’daki oylamadan da geçmesi ve nihayetinde ABD Başkanı’nın onaylaması gerekiyor.
Oylanmayabilir
Tasarı ABD Temsilciler Meclisi’ne gelirken, şimdi gözler bu tasarıyı gündeme alıp almamaya karar verecek Başkan Nancy Pelosi’ye döndü. Ekim 2007’de o zaman 48 üyeli komiteden 27 “lehte”, 21 “aleyhte” oyla geçen tasarının ardından konuşan Pelosi, bu konuyu gündeme alacaklarının sinyalini vermişti. “20 yıldır kongredeyim. 20 yıldır herkes aynı şeyi söylüyor. Bunun gündeme gelmesi için zaman hiç uygun olamadı” diyen Pelosi, Türkiye ile ABD’nin çok güçlü ilişkilere sahip olduğunu, Türkiye hükümetine saygı duyduğunu, ancak konunun Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili olduğunu söylemişti. Ancak daha sonra Pelosi, tasarıya gelen desteğin azalması nedeniyle bu tasarıyı gündeme almamıştı. Bu kez tasarının komiteden kılpayı farkla, 23’e karşı 22 oyla geçmesi nedeniyle yine Temsilciler Meclisi gündemine alınmayabileceği yorumları yapılıyor. (Milliyet)
