Yaşlandıkça vücudumuzda birçok şey değişir; ayaklar da bu sürecin dışında değil. Zamanla şekli, esnekliği, dayanıklılığı ve hassasiyeti azalan ayaklar, günlük hareketlerimizi bile zorlaştırabilir. Ancak bu değişimlerin çoğu fark edildiğinde önlem alınabilir ve ciddi sorunlar yaşanmadan müdahale edilebilir.
Ayaklarda yaşa bağlı en sık görülen 6 değişim
- Ayaklar uzar ve yayılır
Zamanla ayak kemerini destekleyen bağ dokular gevşer ve taban yaylanır. Bu da ayakların hem boyutunun hem de şeklini değiştirir. Uzun yıllar aynı numara ayakkabıyı giyen biri, yaşla birlikte yarım ya da tam numara büyük ayakkabıya ihtiyaç duyabilir.
- Taban yastığı incelir
Topuk altındaki yağ yastıkçığı yaşla birlikte incelir. Bu doğal destek kaybı, özellikle yürüyüş ve ayakta durma sırasında ağrıya neden olabilir. Tıp literatüründe “topuk yastığı atrofisi” olarak geçen bu durum, 50 yaş sonrası daha sık görülür.
- Cilt kurur ve incelir
Ayak derisi yaşla birlikte incelir, yağ bezleri ise daha az çalışır. Bu durum cildin kurumasına, çatlaklara ve enfeksiyonlara açık hale gelmesine neden olur. Topuk çatlakları bu sürecin en yaygın belirtilerindendir.
- Eklemler sertleşir
Yaşla birlikte eklemleri koruyan kıkırdak dokular aşınır, eklem sıvısı azalır. Bu da ayak eklemlerinde sertlik, hareket kısıtlılığı ve ağrıya neden olabilir. Ayakta basış dengesi bozulur, yürüme zorlaşır.
- Kaslar zayıflar
Yaşlılıkla birlikte ayak kaslarının hacmi azalır. Bu durum ayağın yük taşıma kapasitesini etkiler, kemik yapısında bozulmalara yol açabilir ve düşme riskini artırabilir.
- Sinirler duyarlılığını yitirir
Ayak sinirleri zamanla baskılara, titreşimlere ve ısıya daha az tepki verir hale gelir. Bu da karıncalanma, uyuşma ya da his kaybı gibi belirtilerle kendini gösterir. Özellikle diyabetli bireylerde daha dikkatli olunmalıdır.
Yaşla birlikte artan yaygın ayak sorunları
Osteoartrit: Eklemlerde aşınmaya bağlı ağrı ve hareket kısıtlılığı
Bunyon: Başparmakta kemik çıkıntısı ve şekil bozukluğu
Plantar fasiit: Topuk ağrısının en yaygın nedenlerinden biri
Kemik çıkıntıları (spur): Genellikle belirti vermez ama zamanla rahatsızlık yaratabilir
Parmak şekil bozuklukları (çekiç parmak): Sıkı ayakkabılara bağlı parmak eklemlerinde deformasyon
Gut: Kristal birikimine bağlı olarak genellikle başparmak ekleminde ani şişlik ve ağrı
Erişkin dönemde ortaya çıkan düz tabanlık: Tendon zayıflığına bağlı gelişir, kadınlarda daha sık görülür
Ayak sağlığını korumak için 6 öneri
Destekleyici ayakkabılar tercih edin
Geniş burunlu, kaymayı önleyen tabanlı, yumuşak destekli ayakkabılar ayak yapısını korur.
Baldır kaslarını esnetin
Günde birkaç dakika yapılan baldır esnetme egzersizleri, ayak bileği ve taban kaslarını destekler.
Cilt ve tırnak bakımını ihmal etmeyin
Ayakları düzenli nemlendirin, tırnakları kısa ve düz kesin. Parmak aralarına krem sürmeyin.
İltihap önleyici beslenin
Zeytinyağı, yeşil yapraklı sebzeler, yağlı balıklar ve meyveler eklem ve doku sağlığını destekler.
Ayaklarınızı düzenli kontrol edin
Özellikle 60 yaş sonrası haftalık ayak kontrolü yapılmalı. Renk değişimi, yara, şişlik veya mantar bulgularına dikkat edilmeli.
Sağlıklı kiloyu koruyun
Fazla kilo ayaklara binen yükü artırır. Düzenli egzersiz ve dengeli beslenme ile ayak sağlığı uzun süre korunabilir.
Ne zaman doktora başvurmalı?
Ayakta geçmeyen ağrı, uyuşma, şekil değişimi, yaraların geç iyileşmesi, mantar veya batık tırnak gibi sorunlarda mutlaka bir uzmana başvurulmalı. İlk değerlendirme için bir podolog ya da aile hekimi yönlendirme sağlayabilir.