Koruma Kurulu, “tescilli yapıya zarar vermek” gerekçesiyle savcılığa suç duyurusunda bulunma kararı aldı. 2863 sayılı yasanın 65. Maddesine göre bu suçun cezası 2 ila 5 yıl arası hapis öngörüyor.

İş adamı Rıza Sarraf (Reza Zarrab) ve eşi Ebru Gündeş üzerine kayıtlı Kanlıca’daki yalılar ile Kandilli’deki tarihi köşk için İstanbul 6 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu dün kararını verdi.

Radikal’in haberine göre gün boyu büyük tartışmalarla geçen gündem toplantısı sonucunda Rıza Sarraf’ın üzerinde görünen beyaz yalı ve Ebru Gündeş’in üzerinde görünen sarı renkli yalı için projesine uygun hale getirilmesi, yani kaçak katın ve aradaki asansörün yıkılması istendi. Ayrıca 2863 sayılı yasanın 9. Maddesi gereği cumhuriyet savcılığına suç duyurusu yapılma kararı alındı. Kandilli’deki tarihi köşk için de önce yerinde inceleme kararı alınması düşünüldü. Lakin daha önce koruma kurulu röportörlerini tarihi köşke alınmadığı raporlara yansıyınca, kurul üyeleri köşk için de projenin uygun hale getirilmesine ve projede yapılan değişiklikler nedeniyle mülk sahibi Rıza Sarraf hakkında savcılığa suç duyurusuna karar kılındı.

Geçtiğimiz günlerde iş adamı Rıza Sarraf ve eşi Ebru Gündeş’in boğazdaki yalılarda kaçak kat çıktığı ve iki tarihi yalıyı asansörle birleştirdiği iddia edilmişti. Kanlıca sahilinde toplam üç yalıdan oluşan Mehmet Arif Bey Yalıları’ndan ikisini 2011 yılında satın alan Sarraf yalılardan birini eşi Ebru Gündeş’e doğum hediyesi olarak vermişti. Sarraf Ailesi, Osmanlı döneminde inşa edilen ve 1970 yılında ikinci derece tarihi eser olarak tescil edilen yalılarda geçtiğimiz yıl tadilat çalışması başlattı. İstanbul 6 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu, yapının orijinalini inceledikten sonra tadilat projesine onay verdi. Proje daha sonra Boğaziçi İmar Müdürlüğü’ne gitti. İmar müdürlüğünce de proje onaylandı.

Onarım bitip yalı ortaya çıktığında tarihi yalıların bambaşka hal aldığı görüldü. Yalılardan birine kaçak kat çıkıldığı, dış cephenin yıkılarak değiştirilip camla kaplandığı, ahşap korkulukların söküldüğü, boğaza açılan bahçelerin yıkıldığı ve iki yalı için birleştirildiği, deniz araçları için özel iskele yapıldığı, kiremitli çatının değiştirilerek yerine modern çatı yapıldığı ve her iki yalının tüp geçit ve asansörle birleştirildiği görüldü. Boğaziçi İmar Müdürlüğü kamuoyuna yansıyan iddialar üzerine yalılara yerinde inceleme yaptı. 2960 sayılı Boğaziçi yasasına aykırılıklar olduğunu tespit etti. Ancak yalılar bu hale gelene kadar belediye yetkililerince neden denetim yapılmadığı sorusu ortada kaldı. Belediye topu projeyi onaylayan İstanbul 6 Numaralı Kültür Varlıkları Koruma Kurulu’na attı.

Koruma Kurulu üyeleri önceki gün toplandı. Gün boyunca gündem de Sarraf’a ait yalılar ile Kandilli’deki tarihi köşk vardı. Kandilli’deki köşkte de projede olmadığı halde set altı otoparklar yapılmış, tarihi köşkün bahçesinde ve içinde değişiklikler tespit edilmişti. Ancak Koruma Kurulu röportörleri köşkü denetlemek için gittiklerinde içeriye alınmamışlar ve kapıdan kovulmuşlardı. Kurul önce yalıları gündeme aldı. Boğaziçi İmar Müdürlüğü’nün raporlarını ve kendilerinin onayladığı restorasyon projesini incelediler. Yalılarda onaylı projede olmayan fazlalıklar tespit edildi. Bir kat kaçak yapıldığı ve iki yalıyı birbirine birleştiren tünel ve asansörlerin onaylı projede olmadığı görüldü. Bunun üzerine hararetli tartışmalardan sonra kurul üyeleri her iki yalı için de tescilli tarihi yapıların onaylı projede görünen eski haline geri getirilmesine ve mülk sahipleri hakkında cumhuriyet savcılığına 2863 sayılı yasanın 9. Maddesi gereği suç duyurusu yapılmasına karar verildi. Bu durumda bir kat fazlalık görünen kaçak kat, iki yalıyı birbirine bağlayan tünel ve asansör yıkılacak. Çatı, bahçe ve dış görünümdeki değişiklikler eski haline döndürülecek. Kurul Kandilli’deki tarihi köşk için de benzer kararı aldı. Set altı otoparkların kaldırılarak projeye uygun hale getirilmesi ve köşk içinde yapılan değişikliklerin kaldırılması istendi. Kurul yine yalılarda olduğu gibi tescilli esere bilerek kuruldan izin almaksızın müdahale etmekten dolayı 2863 sayılı yasanın 9. Maddesi gereği cumhuriyet savcılığına suç duyurusu kararı aldı.

Tescilli eseri bilerek bozmak suç. 9. Madde şöyle diyor; ‘’Koruma Yüksek Kurulunun ilke kararları çerçevesinde koruma bölge kurullarınca alınan kararlara aykırı olarak, korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ve koruma alanları ile sit alanlarında inşaî ve fizikî müdahalede bulunulamaz, bunlar yeniden kullanıma açılamaz veya kullanımları değiştirilemez. Esaslı onarım, inşaat, tesisat, sondaj, kısmen veya tamamen yıkma, yakma, kazı veya benzeri işler inşaî ve fizikî müdahale sayılır.’’

Aynı yasanın 65. Maddesinde cezası şöyle ön görülüyor; ‘’Tescil edilen sit alanları ve korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile korunma alanlarının bu Kanuna göre tebliğ veya ilan edilmiş olmasına rağmen yıkılmasına, bozulmasına, tahribine, yok olmasına veya her ne suretle olursa olsun zarar görmesine kasten sebebiyet verenler ile koruma bölge kurullarından izin alınmaksızın inşaî ve fiziki müdahale yapanlar veya yaptıranlar, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır.’’

Tarihi yalı ve köşk eski görünümlerine geri kazandırılacak. Yani kurulun onayladığı projeye uygun hale getirilecek. Savcılık Sarraf ailesinin ifadesini alacak ve 2863 sayılı yasaya muhalefetten haklarında dava açılacak. Sarraf ailesi tescilli yapıları eski hallerine döndürse bile yasanın ön gördüğü cezadan kurtulmaları oldukça zor. Hukukçulara göre, “Önce adamı yaralayıp daha sonra ben onu tedavi ettireceğim, eski sağlığına kavuşturacağım demek yaralayan kişiyi yasa karşısında sorumluluktan kurtarmaz.”