Nobel Ekonomi Ödülü’ne bu yıl ünlü Fransız ekonomist Jean Tirole layık görüldü. Fransız ekonomist, pazar gücü ve düzenlemeleri üzerine yaptığı analizlerle ödülün sahibi oldu.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, Alfred Nobel anısına verilen Sveriges Riksbanks (Merkez Bankası) Ödülü’nün bu yıl “pazar gücü ve sistem analizi için” Tirole’e verildiğini açıkladı.
Akademi’den yapılan açıklamada, çağın en etkili ekonomistlerinden biri olarak nitelenen Tirole’ün birkaç güçlü şirketle sanayi alanlarının nasıl anlaşılacağı ve düzenleneceği konusunu açıklığa kavuşturduğu belirtildi.
ABD’deki MIT’de (Massachusetts Institute of Technology) 1981 yılında doktorasını tamamlayan 61 yaşındaki Tirole, Toulouse Ekonomik Bilimler Fakültesi Sanayi Ekonomisi Enstitüsü bilimsel başkanlığını üstlenmişti.
Birçok sanayi alanının birkaç büyük şirket ya da tek bir tekelin egemenliği altında olduğuna dikkati çekilen açıklamada, “Düzenleme yapılmadığında bu tür pazarlar, genellikle maliyetten çok daha yüksek fiyatlar, randımansız şirketlerin yeni ve daha üretken şirketlerin pazara girişini engelleyerek ayakta kalması gibi istenmeyen sonuçlar doğurur. Tirole, 1980’lerin ortalarından günümüze bu tür pazar başarısızlıklarıyla ilgili araştırmalara yeni bir soluk getirdi. Tirol’ün, pazar gücüne sahip şirketlerle ilgili analizi, önemli siyasi sorular üzerinde de etkili olan birleşik bir kuram ortaya koydu: Hükümet, şirket evlilikleri ya da kartellerle nasıl başa çıkmalı ve tekelleri nasıl düzenlemeli?”
Tirole öncesinde araştırmacıların ve siyasetçilerin tüm sanayi kolları için geçerli genel ilkeler ortaya koymaya çalıştığına işaret edilen açıklamada, “Tirole, kuramsal olarak bu tür kuralların belirli durumlarda işlediğini ancak diğer durumlarda yarardan çok zarara yol açtığını gösterdi. Tirole, yazdığı makaleler ve kitaplarla telekomünikasyondan bankacılığa birçok sanayi alanına uygulanabilen politikaların geliştirilmesi için genel bir çerçeve çizmiştir” ifadesi kullanıldı.
Nobel Ekonomi Ödülü
Nobel Ekonomi Ödülü, 1968’te İsveç Merkez Bankası tarafından Nobel Ödülleri’nin kurucusu Alfred Nobel anısına kuruldu. 1969’tan bu güne 46 kez dağıtılan ödüllerden 17’si iki kişi, 6’sı da üç kişi arasında paylaştırıldı.
Nobel Ekonomi Ödülü’nü kazanan 75 kişi arasında sadece bir kadın bulunuyor. Elinor Ostrom, 2009’da ödüle layık görülmüştü.
Nobel Ekonomi Ödülü’nün en genç sahibi, 1972’de 52 yaşındayken ödüle layık görülen Kenneth J. Arrow oldu. 2007’de Nobel Ekonomi Ödülü’ne layık görülen 90 yaşındaki Leonid Hurwicz, tüm alanlarda Nobel Ödülü verilen en yaşlı kişi olarak tarihe geçti.
