Milli Saraylar’ın Kadıköy’ün simgesi haline gelen boğa heykelini geri istemesiyle başlayan yeni bir boyut kazandı. TBMM Başkanvekili Mehmet Sağlam, Kadıköy Belediyesi’ne boğa heykelinin imitasyonunu vermeyi teklif etmeye hazırlandıklarını açıkladı.
TBMM Başkanvekili Mehmet Sağlam, CHP İstanbul Milletvekili Kadir Gökmen Öğüt’ün Milli Saraylar’ın Kadıköy’de bulunan Boğa Heykeli’ni talep etmesine ilişkin soru önergesini, TBMM Başkanı Cemil Çiçek adına cevaplandırdı.
Sultan Abdülaziz döneminde inşa edilen Beylerbeyi Sarayı’nın bahçeleri için Paris’te 12 adet bronz heykel ve 10 adet memer heykel imal edildiğini belirten Sağlam, Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilmesinden sonra bu heykellerden bazılarının diğer saray, köşk ve kasırların bahçelerine nakledildiğini vurguladı.
Daha sonraki dönemlerde bunlardan dokuz tanesinin saray, köşk ve kasırlardan farklı yerlere gönderildiğini ifade eden Sağlam, şunları kaydetti:
“Söz konusu heykellerden ‘Dövüşen Boğa’ heykeli, Yıldız albümlerinde Yıldız Sarayı bahçelerinde görülmektedir. İstanbul’da farklı yerlerde sergilendikten sonra 1987 yılında Kadıköy’de sergilenmiştir. ‘Kaktüsün Üzerinde Zıplayan Aslan’ heykeli de birkaç farklı yerde kaldıktan sonra İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin önünde sergilenmeye başlanmıştır. Günümüzde Emirgan Korusu’nda bulunan ‘Su İçen Dişi Geyik ve Yavrusu’ heykeli de bir dönem Taksim Gezi Parkı’nda sergilenmiş, daha sonra Emirgan Korusu’na yerleştirilmiştir.
Fakat hırsızlık sonucu heykelde yer alan geyiğin yavrusu kaynakla sökülerek çalınmıştır. Daha sonra onarımı yapılarak yine Emirgan Korusu’nda sergilenmeye devam edilmiştir. ‘Elan-Hamle’ isimli geyik heykeli ise Yıldız Parkı Çırağan girişinde sergilenmektedir, fakat heykelin üç bacağı kopuk vaziyettedir. Bugün İstanbul Kalender Orduevi avlusundaki ‘Yılan Üstünde Aslan’ heykeli ve Genelkurmay Başkanlığı Aslanlı Kapı girişinde bulunan iki adet ‘Top Tutan Aslan’ heykeli de Yıldız albümlerinde Beykoz Kasrı bahçesinde ve girişinde görülmektedir. ‘Umutsuz Durumdaki Geyik Avda’ heykeli ile ‘Şaha Kalkmış Özgürlük Atı’ heykeli, Beylerbeyi Sarayı bahçelerinden sonra Büyükdere sırtlarında konumlanmış olan Bilezikçi Çiftliği’ne, daha sonra ise Gazi Ahmed Muhtar Paşa Köşkü’ne (Mermer Köşk) götürülmüştür.”
Köşkün kamulaştırılarak Milli Eğitim Bakanlığı’na devredilmesinden sonra, köşkün tüm eşyalarının müzayedede satıldığını belirten Sağlam, “(Şaha Kalkmış Özgürlük Atı) heykeli Hacı Ömer Sabancı tarafından, ‘Umutsuz Durumdaki Geyik Avda’ heykeli ise Vehbi Koç tarafından satın alınmıştır. Günümüzde ‘Umutsuz Durumdaki Geyik Avda’ heykeli Taksim Divan Otel’de, ‘Şaha Kalkmış Özgürlük Atı’ heykeli ise Sabancı Atlı Köşkü’nde bulunmaktadır” dedi.
Mehmet Sağlam, saray, köşk ve kasırlardan farklı yerlere nakledilen heykellerin ilgili kişi ve kurumlardan talep edilerek yerine konması; tarihe sahip çıkma, heykellerle ilgili aktarılan yanlış bilgilerin düzeltilerek kamuoyu ile paylaşılması ve bu heykellerin gerçek yerlerine döndürülerek gelecek nesillere aktarılması açısından önem arz ettiğini bildirdi.
Sağlam, “İadesi talep edilen heykellerin yerine imitasyonlarının yapılıp aynı yerlerde sergilenmesinin mümkün olduğunu ve bu çerçevede çeşitli çalışmalar gerçekleştirildiğini kaydetti.
