Kırkpınar Güreşleri

Sportif alanda zihinsel performans antrenörlüğü yapan bir sosyal bilim uzmanı olan Ersin Afacan ‘ın bu haftaki “Kırkpınar Güreşleri” adlı yazısını sizlerle paylaşıyoruz;

Kırkpınar Güreşleri

Kültür Bakanlığı’nın 1997’de yayımladığı “Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi (1924-1951) Kırkpınar Güreşleri” adlı kitabın yazarı emekli subay ve araştırmacı yazar M. Atıf Kahraman, adı geçen eserinde bakın neler yazmış:

“Pehlivanlık ve güreş sevgisi, Allah’ın insanoğluna verdiği özel bir lütuftur. Çünkü pehlivan ve güreşçi içi dışı ve yüreği temiz, insancıl duygularla bezenmiş, inançlı, sağlıklı, gücünü kötüye kullanmayan ve toplum içinde bu özellikleri ile örnek olan kişidir. Bu özellikleri nedeniyledir ki pehlivan ve güreşçiyi milletimiz sever, saygı duyar ve başarılarıyla övünür, gururlanır. Bu milli bir duygu olup Alp’ler döneminden beri yaşaya gelen Türk Milleti’ne özel milli bir duygudur. Köylerimizde hala Türk kızlarının pehlivanlarla evlenmekten gurur duymalarının başlıca nedeni budur. Geleneğimizde güreş; kişinin nefsine (egosuna), şeytana ve kötü çevreye (kötü arkadaş, kötü topluluklar) yaptığı mücadelenin misalleştirilmesidir. Dolayısıyla Kırkpınar denildiğinde akıllara hemen şu meşhur vecize gelir: ‘Akıncı dediğin tokadıyla adam yıkmalı, yumruğuyla zırh ezip kalkan kırmalıdır. Taşı sıkıp suyunu çıkarmanın tek yolu vardır. Pehlivan olmak. Kırkpınarlar’da pehlivanlar yağlı güreş esnasında yere diz çöküp sağ elini toprağa dokundurduktan sonra dizine, dudaklarına ve başına götürürler. Bu; “Ey Pehlivan; gücünle, ustalığınla mağrur olma, topraktan geldin yine toprak olacaksın. Sahip bulunduğun nimetlerden hesap vereceksin. Gücün ve malın fazlalığı mesuliyeti fazlalaştırır.” manasındadır.”

Kırkpınar Güreşleri’ni ilk başlatan Sarı Saltuk’tur. Sarı Saltuk, bir Alp-Eren idi. Sarı Saltuk, 1259’da III.Gıyasettin’in Selçuklu Sultanı olmasından sonra II.İzzettin ile Anadolu’dan Rumeli’ye geçer. Osmanlılar’dan 100 sene evvel Edirne’yi Bulgarlar’dan alan ve 40 seneye yakın burada kalmış olan Sarı Saltuk, Edirne’ye 17 km. uzaklıkta bulunan Kırkpınar Panayırı’nda Türk Güreşi’ni ilk defa başlatandır (1264). Osmanlı Türkleri’nin Kırkpınar ile karşılaşıp O’na sahip çıkmaları ise Sultan Murat Hüdavendigar Gazi zamanında olmuştur.

Dünyada, Olimpiyatlardan sonra en köklü ikinci spor turnuvası olan Kırkpınar Güreşleri’nin bu sene 650.si yapıldı. 10 Temmuz Pazar günü sona eren Kırkpınar’da Başpehlivan, Recep Kara’yı yenen Ali Gürbüz oldu. Sarayiçi Er Meydanı’nda yapılan güreşlerde 26 yıl üst üste Başpehlivan olan Aliço, kırılması imkansız bir rekorun sahibidir. O’nu 18 yıl ile çırağı Adalı Halil takip etmektedir. Cumhuriyet döneminde en fazla Başpehlivanlığı 9 defa ile Ahmet Taşçı ve Tekirdağlı Hüseyin kazanmıştır.

Kırkpınar Güreşleri, bize atalarımızdan yadigar kalmış ve dünyada benzeri bulunmayan bir spor türü ve kurumudur. Atalarımız, devletten bir kuruş yardım almadan Cumhuriyet dönemine kadar nasıl yaşatmışlar ve bize kadar getirmişlerse bizim de yağlı güreşi ve Kırkpınar’ı yaşatıp gelecek kuşaklara teslim etmemiz milli bir görevdir. Kırkpınar’ı her yıl daha güzel, daha düzenli ve bilhassa turistlerin ilgisini çekecek şekle getirerek dünyaya tanıtmalıyız. Bir an önce Kırkpınar’ı ve yağlı güreşi ülke sınırları dışına çıkarmalı ve Kırkpınar’a Osmanlı ufkunu açıp yağlı güreşi milletlerarası yapmalıyız. Kırkpınar, Türk Güreşi için tükenmez bir kaynaktır. Futbolda şike ve teşvik adında ahlaksızlığın konuşulduğu bugünlerde, “Kargadan başka kuş, futboldan başka spor tanımayan insanlara” nispet olsun diye bu hafta Kırkpınar Güreşleri’ni kaleme aldım.

Ersin AFACAN