Krizden kaçış yok
NationalTurk yorumcularımızdan Ekonomi ve Borsa uzmanı Ömer Demir ‘in, bu haftaki “Krizden kaçış yok ” adlı makalesini sizlerle paylaşıyoruz.
Krizden kaçış yok: Bu sözler 2008 yılında Fannie Mae ve Freddie Mac gibi Mortgage kuruluşlarının iflası ile patlak verip tüm dünyayı etkisi altına alan global ekonomik krizi önceden tahmin ederek ünlenen , İstanbul doğumlu Kriz kahini Nouriel Roubini ile milyarder yatırımcı George Soros a ait.
Krizin çıkış sebepleri hakkında uzlaşamayan bu İki Ekonomist önümüzdeki 1 yıllık dilimde yeni bir krizin geleceği konusunda hemfikirler.
İç piyasa bayram tatili boyunca kapalı olsa da global piyasalarda çok hareketli günler yaşandı. Yunanistan Başbakanı Papandreu’nun istifa ettiği, İtalya Başbakanı Berlusconi’nin iktidarı bırakacağı haberleri ile en başta coşan piyasalar, son olarak iktidar belirsizliğin ve bu iki liderin başkanlık koltuğunu bırakmak istemediği yönündeki haberlerin döndüğü günlerde sert satışlarla karşılaştı. Satışların zirve yaptığı bayramın son günleri 10 yıllık İtalyan tahvilleri yüzde 7.25 ile yeni rekor seviyeleri gördü.
Borsalara satış getiren bu siyasi gelirmeler aslında ıceberg’in görünen yüzleri ve satış bahaneleri. Asıl sorun AB’de sevilmeyen kahramalar PIIGS’lerin artık kırmızı alarm veren kamu borcu sarmalı. Kamu borçları AB’de artık öyle bir noktaya geldi ki bunun akabinde muhtemel mali kesimin yükümlülüklerini artık yerine getiremeyip bunun faturasını reel kesime çıkarması ihtimalinin olması en kötü senaryo.
Çünkü kamu borcu, ekonomik sistemde farklı etkiler yarattığı için devlet yönetimi, genel bir ekonomik politika oluşturmak amacıyla borcun büyüklüğünü ve yapısıyla ilgili değişiklikler yapmak zorundadır.
Kamu borcunun ekonomi politikasını oluşturan maliye ve para politikaları anahtar kilit rolünden dolayı hızlı ve sistematik karar verme mekanizması sayesinde ülkeler için artık hayat kurtarır düzeydedir. Bunun en güzel örneğini yaşayan ülkerden biridir Türkiye. Daha hızlı ve bürokratik engelleri kısa vadede aşması krizin ilk etkilerinin bertaraf edilmesinde önemli bir rol üstlenmiştir.
AB’nin bu manada yaptığı ölümcül hatalardan biridir karar verme mekanizmasının ağır işlemesi ile ve lokal davranamama sorunu. Euro Bölgesi’de ki 17 ülkenin hastalıklı olanlarının reçeteleri, tüm ülkelere uygulanınca malum olarak hastalığı farklı olanlara yan etki yapıyor.
Kimisinin sorunu borç çevirme iken ,kimi ülkelerde ki temel sorun kapılarını çalmak üzere olan ekonomik durgunluk ile mücadele etmek oluyor. Birde AB’nin lordlar kamarası var ki onlar sadece bulaşma riskinin bu derece riskli olduğu bu durumlarda korunma yollarını arama peşinde olıuyor. Bir de son seçimler ,seçmeni memnun etme yarışına dönüşünce durum daha bir vahim hal alıyor.
Orta vadede AB üyelerinin ‘’Ortak bir maliye politikası’’ çerçevesinde mutabakata varmasından başka bir yol görünmüyor. Tabi bu maliye politikasının entegrasyonunu gerçekleştirirken control mekanizmasınında aktif olarak çalışması olmazsa olmazlardan .
Şimdi piyasalar İtalya’dan sonraki en zayıf halkanın Fransa olacağına dair kartları açarken ,Avrupa Merkez Bankasının önünde iki seçenek kalıyor ya yeni bir para politikası ile Avrupa inadını kıracak yada sorunlu ülkelerin ipi birer birer çekilecek.
Sürekli borçlanmayı öngören modern teori dünyayı kana boğmuş, üzerinde yaşayanları durmadan artan bir yükle ezmiştir-Thomas Jefferson-Eski ABD Başkanı
Ömer DEMİR
