Alman Sanatçı John Heartfield hakkında detaylı bir kitap, Meral Bostancı’nın kaleminden Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Yayınları’ndan çıktı.
Sanat direktörü ve yazar Meral Bostancı’nın derlediği bilgilerle oluşturulan ‘John Heartfield ve Politik Fotomontajları’ adlı kitap, sanatçının hayatı ve çalışmaları hakkında Türkçe yazılmış ilk kitap olma özelliği taşıyor.
John Heartfield’ın çalışmalarının büyük bir bölümünü elinde bulunduran Alman Sanat Akademisi John Heartfiled Arşivi (AdK-JH) ile sanatçının Berlin yakınlarında yer alan “John Heartfield müze-evi (John-Heartfield-Haus Waldsieversdorf), söz konusu yayını, kendi literatür listelerine eklediler.
Meral Bostancı’nın akademik çalışmalarının odak noktasında yer alan sanatçı ve kitap hakkında, Bostancı’nın tezinin baş danışmanı ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Batı Sanatı ve Çağdaş Sanatlar ABD Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nilüfer Öndin, ön sözde yer alan şu değerlendirmeyi yaptı:
“Meral Bostancı’nın eldeki çalışması, 20. yüzyılın en radikal hareketi olan Dada’nın radikal sanatçılarından John Heartfield’ı tüm yönleriyle ortaya koymaktadır. Barbarlıktan nefretle ironiye yönelen Dada, nefretten kaynaklanan trajik nihilizmi ile toplumun dikkatini toplumun kendi patolojik karakterine çekmeye çalışır. Özgün doğası ‘karşı çıkmak’ olan Dada, sanatçıyı kendi özgün iç sesinden başka hiçbir şeyi dinlememeye davet eder. Mevcut değerlere karşı bir başkaldırı olan hareket, aynı zamanda Avrupa’daki kitle katliamına gösterilen insancıl bir tepki olduğundan, ilgi alanı her yönüyle insan olur”
“Sosyal parçalanmanın insan için büyük bir tehdit unsuru olduğu gerçeğinin farkına vararak, insanı sosyal parçalanmanın etkilerinden veya sonuçlarından kurtarmak amacıyla hareket eden Dada, çöken topluma karşı açılan bir savaştır. Bu savaşta yer alan John Heartfield de geleceğin şekillenmesine katkıda bulunmak üzere olumsuzun altını çizer. Fotomontajı bir eleştiri formu olarak kullanan sanatçı politik temelli bir sanat anlayışı ortaya koyar. Politik temelli sanat anlayışı ile hareket eden John Heartfield, kitlelere yalnızca düşüncelerini iletmemiş aynı zamanda kitlelerin olumsuzluklara tepki vermesini de sağlamıştır”
“Radikal Dada’nın belki de en radikal sanatçısı John Heartfield, Meral Bostancı sayesinde her yönüyle gün ışığına çıkmaktadır. Meral Bostancı, John Heartfield’ın tüm öyküsünü akıcı bir üslup ile dile getirirken adeta sanatçıya can vermekte ve onu okuyucu ile buluşturmaktadır. Son derece titizlikle hazırlandığı her satırında belli olan çalışma Sanat Tarihi literatürüne de önemli bir katkıda bulunmaktadır.”
Meral Bostancı’nın tez danışmanlarından Işık Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Görsel Sanatlar ABD Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halil Akdeniz ise kitap hakkında şu açıklamayı yaptı:
“İnsanın yaptığı işin meyvelerini görmeye başlaması çok güzel bir duygu. Meral Bostancı’nın elinizdeki bu John Heartfield kitabı da, benim Türkiye’de ilk kez üniversitelerde kurduğum Sanat Bilimi yüksek lisans ve doktora programlarında kazanılan bilimsel disiplin ve araştırma yöntemleriyle yapılan çok başarılı bir tez çalışmasının kitaplaşmış hali(dir). Meral’in bu kitabı, uzun araştırma, eserleri birinci el yazılı kaynaklardan ve müzelerde eser orijinalleri üzerinde incelemeye dayalı bir çalışmanın ürünüdür. John Heartfield kitabı, ileride sanat bilimi dersleri arasında açmayı düşündüğümüz sanat ve politika dersi için de önemli bir yardımcı ders kitabı ve kaynak kitap olarak kullanılabilecek niteliktedir”
“Tarih boyunca sanatçılar her toplumda ve her düzende, baskılara karşı hep özgürlüklerin savunucuları olmuşlardır. Bu nedenle de sanatçılar hep, siyasi iktidarlara ve hâkim güçlere karşı mücadele veren doğuştan potansiyel suçlu olarak görülmektedirler. John Heartfield, döneminin siyasi ortamında onurlu politik duruşuyla, yaşamını sanatıyla, sanatını da yaşamıyla özdeşleştiren nadir sanatçılardan birisidir. Onun eserlerini ve hayatını incelemek, aynı zamanda Almanya’nın ve Avrupa’nın yaşadığı o dönemi örnekler bazında iyi kavramamızı sağlayacaktır”
John Heartfield Kimdir?
Alman sanatçı John Heartfield (1891-1968), politik çalışmalar yapan bir sanatçıdır ve kullanmış olduğu yeni bir teknik, bugün photoshop olarak bilinen fotomontaj tekniklerinin gelişmesine önayak olmuştur. John Heartfield, Berlin’de, 1891 yılında Helmut Herzfeld adı ile dünyaya gelmiştir. Birinci Dünya Savaşı’nda, İngiltere’nin savaşa girmesiyle Almanya’da ortaya çıkan İngiliz düşmanlığına karşı durmak adına Alman adını İngilizleştirerek, John Heartfield olarak değiştirmiştir (1916). Fanatik Alman milliyetçiliğini olduğu kadar Birinci Dünya Savaşı sırasında Almanya’nın geneline hakim olan İngiliz karşıtlığını protesto etmek amacıyla adını İngilizceye dönüştürdüğü söylenebilir. Sanatçı hakkında detaylı bilgi için, daha önce yayınlamış olduğumuz şu yazıya göz atabilirsiniz: John Heartfield Kimdir?
John Heartfield ve çalışmaları üzerine söyleşi
Geçtiğimiz günlerde, sanatçı ve çalışmaları hakkında bilgilerin verildiği bir söyleşi düzenlendi.
Mimar Sinan Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Bomonti Konferans Salonu’nda gerçekleşen söyleşiyi, Sanat Eleştirmeni ve Altınbaş Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Üyesi Lütfiye Bozdağ yönetti.
“John Heartfield ve Politik Fotomontajları” kitabı, yayınevinin satış kanalı aracılığıyla satışa sunuldu. Yayını sadece MSGSÜ Fen Edebiyat Fakültesi Bomonti Kampüsü’nde bulunan MSGSÜ Yayınevi’nden edinebilirsiniz.
Meral Bostancı’yı yakından tanıyalım
1971’de İstanbul’da doğdu. Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Sanat Kuramı ve Eleştiri Yüksek Lisans Programı’nı “John Heartfield ve Nesne Yorumu” başlıklı tez çalışması ile tamamladı.
Resim, heykel, fotoğraf, sinema ve edebiyat gibi disiplinler başta olmak üzere sanatsal alanlarda yazıları, röportajları ve akademik makaleleri bulunmaktadır. Sanatçıların yaratıcı çabalarına dikkat çekerek, kişileri ve kurumları sanata değer veren bir bilinç düzeyine taşımak amacıyla 2014 yılında “Meral Bostancı Sanat Yönetimi” sitesini (Siteye buradan ulaşabilirsiniz ) kurdu.
Halen sanat yönetimi çalışmaları ile birlikte çeşitli sanat etkinliklerine bireysel proje bazında destek olmaya devam etmekte, kurumsal düzeyde sanat danışmanlığı yapmaktadır.
Editörün Notu:
*Bu görüntüler, sanatçının torunu John J Heartfield’ın küratörlüğünü yaptığı John Heartfield Sergisi’nin (John Heartfield Exhibition) izni ile yayınlanmaktadır. John Heartfield Sergisi, sadece John Heartfield’ın hayatı ve çalışmalarıyla ilgili en kapsamlı web sitesi değil, ayrıca dürüstlük ve cesaretle sanat ve sanatçılar için güçlü bir politik sanat müzesidir.
(These images are courtesy of The John Heartfield Exhibition, curated by his grandson, John J Heartfield. The Heartfield Exhibition is the not simply the most comprehensive website regarding the life and work of John Heartfield. It is also a powerful political art museum for art & artists with integrity & courage)
