CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, Milletvekillerinin mal beyanlarının Resmi Gazete’de yayımlanması gerekçesi ile TBMM’YE Siyasi Etik ve Ahlak Yasa Teklifi sundu.

Gelişmiş batı demokrasilerindeki komisyonların bir benzerinin artık Türkiye’de kurulmasının kaçınılmaz olduğunu belirten Umut Oran’ın teklifine göre, TBMM’de Siyasi Etik Komisyonu kurulacak ve her partinin eşit üyeyle temsil edileceği komisyona milletvekilleri seçilir seçilmez üç ay içinde eşi ve çocukları da dahil olmak üzere mal beyanında bulunacak ve bunlar Resmi Gazete’de yayımlanacak. Her milletvekili Etik Kuralları imzalayarak buna uyacağını taahhüt edecek. Oran, “17-25 Aralık 2013 ve sonrasında yaşanan olaylar da bu yasa teklifinin ne kadar doğru, yerinde ve zorunlu olduğunu ortaya koymaktadır. Milletvekilliği dokunulmazlar kulübü olmamalı” diyerek teklifin acilen yasalaşması gerektiğini kaydetti.

CHP iktidarının ilk yasası bu olacak

CHP’li Umut Oran, hazırladığı yasa teklifini yazılı açılama ile duyurdu. Oran, “AKP kurulduğu 2001 yılında benzeri taahhütlerde bulundu, ancak aradan geçen 13 yılda bu konuda tek bir adım atmadığı gibi mevcut düzenlemeleri dahi daralttı. CHP ise Şubat 2002’den bu yana aynı notadadır ve CHP iktidarının ilk alında çıkaracağım ilk yasalardan birisi bu olacaktır. 17-25 Aralık 2013 ve sonrasında yaşanan olaylar da bu yasa teklifinin ne kadar doğru, yerinde ve zorunlu olduğunu ortaya koymaktadır” dedi.

“Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve TBMM Siyasi Etik Komisyonu Kurulmasına İlişkin TBMM Siyasi Etik Yasası Hakkında Kanun Teklifi”nin gerekçesinde de 17 Aralık’a atıf yapan Umut Oran, “17 Aralık 2013 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük yolsuzluk, usulsüzlük, hırsızlık olayı patlak vermiştir. Başbakan da dahil olmak üzere birçok kabine üyesi, bürokrat, işadamı, yabancı uyruklu kişiler, emniyet görevlileri hakkında, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı fezlekelerine göre 87 milyar Euro’ya ulaşan (bugün itibariyle 252 milyar TL) yolsuzluk, kara para aklama iddiası kayıtlara geçmiştir. Bakan çocuklarının bir süre tutuklu kaldığı, kabine üyelerinin çocuklarıyla sabaha kadar paraları ancak sıfırladıkları süreç sonunda ortaya dökülen onlarca kanıt nedeniyle sadece 4 bakan hakkında soruşturma komisyonu kurulması, mevzuat açısından bu alanda halen var olan büyük boşluğu göstermektedir” dedi.

Hediye sınırı ABD’de 250 dolar Türkiye’de 9 bin TL

Bugün kamu görevlilerinin 10 asgari ücrete kadar hediye kabul edebildiğini anımsatan Umut Oran, “ABD’de hediye sınırı 250 dolar iken Türkiye’de 9 bin TL’yi bulması, üstelik bu kuralın da hiçbir zaman işletilmemiş olması kabul edilemez. 3628 Sayılı Kanunun değiştirilmesi amacıyla 2 yıl önce verdiğim 2/1093 sayılı yasa teklifim halen Adalet Komisyonunda görüşülmeyi beklemektedir” dedi.

Toplumu kemiren en büyük bela

Umut Oran Siyasi Etik Yasa Teklifinin gerekçesinde şu saptamalarda bulundu:

“Yolsuzluk bir toplumu kemiren en büyük belalardan birisidir. Hele ki ülkemizin çok yönlü sorunlarla kuşatıldığı, işsizliğin, yoksullaşmanın eşitsizliklerin insanlarımızı bunalttığı, yolsuzlukların yaygınlaştığı sosyal hukuk devletinin her geçen gün yeni yaralar aldığı kuralsızlığın kurala, hukuksuzluğun geleneğe dönüşmekte olduğu bir ortamda temiz siyaset-dürüst yönetim-açık toplum beklentisi artık daha fazla ertelenemez.

TBMM, dokunulmazlar kulübü olmamalı

Türkiye’de maalesef milletvekilliği bazı kesimlerce, yargılanmayı önlemek, adi suçlara kalkan olması amacıyla elzem olarak görülmektedir. Dokunulmazlık, dokunulmazlar kulübü yaratmak için değil, milletin sesinin kısılmaması, düşüncelerin özgürce ifadesi için vardır.

TBMM bu ayıba son vermelidir

Yaşanan ve değişmeyen bu tablo ise TBMM’nin ve milletvekillerinin güvenilirliği ve saygınlığını olumsuz etkilemektedir. Bu durumun aşılabilmesi adına da acilen siyasi etik yasasının çıkartılması gerekmektedir. Bu açıdan öncelikli sorumluluk siyasi partilere ve milletvekillerine düşmektedir. 95 yıldır milli egemenliği tesis eden TBMM’nin artık bu ayıba bir son vermesinin zamanı gelmiş, hatta geçmiştir bile. Milletvekilleri ve doğal olarak bakanlar, maddi-parasal ilişkileriyle, kişilikleriyle de topluma örnek insan olmalı, hiçbir şekilde kamu ve toplum çıkarları ile çıkar atışmasına girmemeli, erdemli ve ilkeli tavırları ile toplumun tam güvenini kazanarak parlamenter sistemimize duyulan güvenin artmasına, demokrasimizin daha da güçlenmesine katkı sağlamalıdır.

Etik Komisyonu, haksız ithamı da önleyecek

Bakan ve milletvekillerinin davranış ve uygulamalarını izleme, inceleme ve değerlendirme çalışmalarıyla yasama ve yürütme organlarının işlemlerinde saydamlığa katkıda bulunacak olan TBMM Siyasi Etik Komisyonu aslında milletvekilleri ve bakanları olumsuz, yanlı, haksız ithamlardan korumanın da yolunu açacaktır.”

Yasa teklifi neyi içeriyor?

Umut Oran’ın toplam 13 maddeden oluşan yasa teklifi şu düzenlemeleri içeriyor:

– Milletvekili ile bakanların mali, maddi ve ekonomik ilişkilerinde topluma örnek olmaları, hiçbir şekilde kamu ve toplum ile çıkar çatışması ortamı yaratılmaması için siyasi etik konusunda uyulması gereken ilkeleri belirleyerek denetlemek amacıyla TBMM Siyasi Etik komisyonu kurulacak.

– Etik Komisyonu, TBMM’deki grup sayısına göre her partiden 2 veya 4’er kişi olmak üzere alınacak üyelerle partilerin eşit temsiliyle kurulacak. TBMM Başkanvekillerinin 6’şar ayda bir dönüşümlü olarak Etik Komisyonu’na başkanlık edecek. Komisyon her türlü kamu ve özel kurum kuruluştan konuyla ilgili bilgi-belge isteyebilecek. Komisyon ulaşan bilgi-belgeler veya ihbar üzerine ya da kendiliğinden bir milletvekili veya bakan hakkında inceleme yapabilecek. İhbar sahipleri gizli tutulacak, komisyon çalışmalarını gizlilik içinde yürütecek.

Sebepsiz zenginleşme varsa kamuoyuna açıklanacak

– Etik Komisyonu, milletvekili veya bakan hakkında usulsüzlük saptadığında TBMM Başkanı ile ilgili partinin genel başkanlığını bilgilendirerek gereğinin yapılması için uyaracak, sonraki aşamada ise vekilin kınanmasını isteyebilecek. Etik Kurallara uyulmadığının saptaması ve bu tespitin en son verilen mal bildirimindeki beyanların üzerinde izah edilemeyen artışa neden olduğunu belirlenmesi halinde ise durum kamuoyuna açıklanacak.

– Milletvekilleri ve bakanlar; hiçbir kamu ve özel kuruluşta yönetici, denetçi, herhangi bir taahhüt işini alamayacak, konum ve yetkilerini kendilerine yarar sağlamak amacıyla kullanamayacak, kamu kesimi ile hiçbir şekilde ihale ilişkisine giremeyecek, hiçbir özelleştirmeye taraf olamayacak, sahip oldukları taşınmazlar yaşamın olağan akışına ters biçim ve zaman diliminde rant artırıcı imar değişikliğine tabi tutulamayacak.

– Seçilmeden önce yasaklanmış bu yükümlülüklerden birisini ihlal etmiş olan milletvekilleri durumlarını altı ay içinde bu kanuna uygun hale getirecekler

Mal bildirimi Resmi Gazete’de yayımlanacak

– Milletvekili ve dışarıdan atanan bakanlar, milletvekili veya bakan olarak aldıkları maaş ve yolluk gelirleri ile emeklilik maaşı gelirleri dışında kalan sağlamış oldukları tüm gelirlerini, yaptıkları işin cinsini ve görevlerini, firmaların ve iş yaptıkları kuruluşların ticari kimlik ve unvanlarını yıllık olarak, takip eden ilk üç ay içinde TBMM’ye bildirecek. Bu bildirimler 2 ay içinde incelenip Resmi Gazete’de yayımlanacak. TBMM Başkanlığı yasama döneminin ilk ve son 6 aylık dönmelerinde her milletvekilinin mal beyanını Resmi Gazete’de bu şekilde yayımlayacak. TBMM Etik Komisyonu gerek görürse bu dönemler dışında ilgili milletvekilinin mal beyanını yayınlayabilecek.

– Kamu görevlileri ve milletvekilleri yabancılardan alınan ve net asgari ücretin 5 katını aşan değerdeki hediyeyi bağlı olduğu resmi kuruma bir ay içinde teslim edecek.

– Milletvekilleri ve bakanlara gönderilecek, kitap, kaset, CD dışındaki her türlü hediye TBMM Siyasi Etik Komisyonu’nun izni olmadan dağıtılamayacak.

– Milletvekilleri parti değiştirirken çıkar sağlayamayacak.

Vekil aileleri de tatil, konaklama, seyahat hediyesi kabul edemeyecek!

– Milletvekilleri dışında 3.dereceye kadar kan ve sıhri yakınları da değeri bir aylık net asgari ücreti aşan her türlü ulaştırma, tatil, konaklama, yemek veya seyahat olanağını bedelsiz veya hibe olarak alamayacak.