ABD Başkanı Barack Obama’nın Perşembe günü yaptığı Ortadoğu konuşmasının hemen bir gün sonrasında İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile görüşmesi, soğuk geçti.
Amerikan basını görüşme için ‘soğuk geçti’ yorumlarını yaparken, iki liderinin geçen sene Beyaz Saray’daki görüşmesi de yine gergin geçmiş, Netanyahu ile Obama gazeteciler tokalaşma pozu vermemişti.
Başkan Obama, perşembe günü yaptığı konuşmada Filistin sorunun çözümünde İsrail’in 1967’de belirlenen sınırlarına geri dönmesi gerektiğini belirtmişti. Washington’daki görüşmede bu görüşünü yineleyen Obama’ya Netanyahu, ‘‘Filistinlilerin bazı gerçekleri kabul etmesi gerek’’ diyerek Batı Şeria’daki Yahudi yerleşim yerlerinden çekilmelerinin mümkün olmayacağını ileri sürdü. İki saat süren görüşmenin ardından Netanyahu ayrıca, İsrail’in 1967’deki Arap-İsrail savaşı sonrasında belirlenen sınırlarına dönmesi durumunda sınır güvenliğini sağlayamayacağını iddia etti.
Washington’daki görüşmeyi değerlendiren ABD basını, Obama’nın İsrail’e pazarlığı düşürmesi yönünde bir politika izlediği yorumunda bulundu. PBS televizyonundaki akşam haberleri programında Obama’nın İsrail devletine 1967 sınırlarına geri çekilmesi çağrısının Netanyahu ve hükümeti tarafından kabul görmeyeceğini bildiğini, ancak bunun diğer pazarlıklar için bir ön teklif olduğu ileri sürülüyor.
New York Times gazetesinin Tel Aviv mahreçli haberinde ise 40 yıldan uzun süredir İsrail devletinin işgal altında tuttuğu topraklarda bölgenin nüfus yapısını değiştirmeye çalıştığı ifade edildi.
OBAMA-NETANYAHU’NUN YILDIZLARI BARIŞMIYOR
Netanyahu, Obama’nın 1967 Arap-İsrail savaşı öncesindeki sınırları esas alan bir Filistin devletinin kurulması önerisini basının karşısında ret etti.
Obama, barış anlaşmasının “yaşayabilir bir Filistin ve güvenli bir İsrail” için her iki tarafın da kabul ettiği toprak takaslarını da içermesi gerektiğini söylemişti.
Netanyahu ve İsrail tarafında tepki ile karşılanan Obama’nın konuşması Orta Doğu barış müzakerelerini yürüten grubun diğer üç üyesi (Rusya, Avrupa Birliği (AB) ve Birleşmiş Milletler (BM) desteklediklerini açıkladı.
İsrail konusunda Amerikan devleti Obama hükümeti ile farklı sesler veriyor. 24 Mart 2010 yılında Netanyahu ile Beyaz Saray’da görüşen Obama, İsrail başbakanı ile basına tokalaşma pozu vermeyerek aralarındaki soğukluğu açıkça deklare etmişti. Ancak aynı Netanyahu Kongre’yi ziyaretinde ayakta karşılanmış Temsilciler Meclisi’nin o dönem başkanlığını yürüten Demokrat Partili Nancy Pelosi, İsrail devletine açık destek vermekten de geri durmamıştı. Yine Netanyahu’yu kaldığı otelde ziyaret eden Hillary Clinton dışında Obama’nın yardımcısı Joe Biden, İsrail Başbakanı’nı evinde ağırlamıştı.
Netanhayu’nun Beyaz Saray’da ‘‘Filistinlilerin bazı gerçekleri kabul etmesi gerekir’’ sözü aslında Batı Şeria’da 1967 sınırlarının dışında kalan yerleşimlerde bugün yaklaşık 300 bin İsrailli’nin yaşadığı sineye çekilmesi gerektiğini ifade ediyor. 1967’deki altı gün savaşıyla İsrail’in işgal ettiği topraklarda kurulan bu yerleşim yerleri uluslararası hukuka aykırı olmasına karşın yıkmaktan ya da toprakları geri vermeye yanaşmıyor.
1967’deki altı gün savaşlarında İsrail, Batı Şeria ve Doğu Kudüs’ü Ürdün’den, Golan Tepelerini Suriye’den ve Gazze Şeridi’ni de Mısır’dan almıştı. İsrail, işgal altında tuttuğu Gazze Şeridi’nden uluslar arası baskıların artması nedeniyle 2005’te çekilmişti.
Kısa bir süre önce Filistin yönetimi ile uzlaşan Hamas, Obama’nın sözlerini “boş laf” diye niteledi. Filistinli yetkililer ayrıca Obama’nın geçmişteki yerleşim yerlerine atıfta bulunduğu ancak son yıllarda özellikle Doğu Kudüs’teki yasa dışı yerleşimlere göz yumduğu ifade edildi.
Obama hükümeti tarafından tekrar başlatılan İsrail-Filistin barış görüşmeleri 30 Eylül’de İsrail devletinin ilan ettiği marotoryumun dolması ile kesilmişti.
