Sportif alanda zihinsel performans antrenörlüğü yapan NationalTurk yorumcusu Ersin Afacan’ın “Voleybolda Molalar” başlıklı yazısı;
Voleybolda sadece molalar var. Futbolda ve basketbolda olduğu gibi devre arası yok. Dolayısıyla diğer iki takım sporuna göre, voleyboldaki molalarda, antrenörün takımla olan iletişimi, oyuncuların performansını doğrudan etkileyen faktörlerden biridir.
Molalarda antrenörler, takımlarına ya övgü ile olumlu geri bildirimde bulunur ya da eleştiriyle olumsuz geri bildirimde bulunur. Övgü, başarılan bir iş karşılığında sırt sıvazlamaktır. Olumlu geri bildirim ise övgüden daha ilerisidir ve somut başarıları tespit eder. (1) Örneğin antrenör, “Çok iyi oynuyorsunuz” derse bu bir övgüdür. “Aldığınız manşetler hoşuma gitti. Böylece pasörümüz Arzu’yu daha etkili kullandık.” derse bu bir olumlu geri bildirimdir. Etkili ve özgüvenli bir antrenör, molalarda hem övgüyü, hem de olumlu geri bildirimi sık sık kullanır.
Eleştiri ve olumsuz geri bildirim de aynı yönteme sahiptir. Eleştiri, başarılamayan bir iş karşılığında bir fiske atmaktır. Olumsuz geri bildirim ise eleştiriden daha ilerisidir ve somut başarısızlıklar üzerinde durur. (1) Örneğin antrenör, “Hiçbir şey yapmıyorsunuz” derse bu bir eleştiridir. “Bloklarda yetersiz kalıyorsunuz. Kolunuzu uzatmıyorsunuz. Dublaja girmiyorsunuz.” derse bu bir olumsuz geri bildirimdir. Etkisiz ve endişeli bir antrenör, molalarda hem eleştiriri, hem de olumsuz geri bildirimi sık sık kullanır.
Mental taktik olarak, molalarda etkili geri bildirim vermek konusunda voleybol antrenörlerine bazı tavsiyelerim var.
1.Performansı İyileştirmeye Odaklanın: Molalarda geri bildirimde bulunurken performans yetersizliğini eleştirmek veya oyuncularınızı aşağılamak gibi bir amacınız olmasın. Teknik ve taktik anlamda yetersiz kalan bir durum varsa buna dikkat çekmelisiniz ama bunu olumlu ifadelerle anlatmalısınız. Örneğin “Hiçbir şey yapmıyorsunuz” demek yerine “Az şey yapıyorsunuz” diyebilirsiniz veya “Bloklarda kolunuzu uzatmıyorsunuz” demek yerine “Bloklarda kolunuzu yeterince iyi uzatmıyorsunuz” diyebilirsiniz. Geleceğe Yönelik Konuşun: Molalarda, maçın geçen bölümüne takılmak yerine devam edecek bölümde oyuncuların nasıl oynamaları ve nelere dikkat etmeleri konusu üzerinde durun. Örneğin smaçörünüz sürekli çapraza vuruyorsa kendisine molada “Sürekli çapraza vuruyorsun” demek yerine “Biraz da paralele vur” diyebilirsiniz. Böylece voleybolcunun zihni geçmişe ve geçmişteki hataya değil, geleceğe ve gelecekte yapması gereken göreve odaklanır. Zamanında Geri Bildirim Verin: Takımınızda taktik ve teknik anlamda düzeltmek istediğiniz bir durum gözlemlediğinizde, geri bildirimde bulunmak için mola alın. Yalnız biraz beklemenizde fayda var. Örneğin sete yeni başlamış veya moladan yeni çıkmış takımınızı, rakibe 2 sayı verdikten sonra hemen kenara çağırmak için mola almayın. Çünkü set boyunca 2 defa mola alma hakkınız var. Bir teknik mola ve rakip antrenörün alacağı 2 molayı da düşünürsek 2 mola hakkınızın birini teknik mola öncesinde, diğerini ise teknik mola sonrasında kullanmaya çalışın. Ayrıca maç boyunca 20’li sayılara kadar olan süreçte rakiple olan sayı farkının en fazla 7 olmasına hem siz hem de takımınız dikkat etsin. Çünkü bu kadar fark kapanabilir. 7’den fazla fark olursa o seti almanız için voleybol mucizesi gerekir. Kişiliğe Değil, Davranışa Odaklanın: Kötü oynayan takımınıza ve sporcunuza molalarda kişisel bir saldırı olarak kabul edilecek şekilde tutum sergilemeyin. Onun yerine kötü giden duruma dikkat çekin. Örneğin “Sen nasıl bir pasörsün? Hangi ligde oynadığının farkında mısın?” demek yerine “Paslarından biraz da orta oyuncular faydalansın. Onları da oyuna sok” diyebilirsiniz. Genellemelerden Kaçının: Bir voleybol maçı her zaman sürprizlere açıktır. Onun için kullanacağınız ifadeler maçın geneli hakkında değil, maçın bölümleri hakkında olsun. Örneğin “Maçın başından beri oyuna giremediniz. Böyle devam ederseniz oyuna hiç giremezsiniz” demek yerine “Maçın başından teknik molaya kadar geçirdiğiniz bir süre var ama daha iyi oynamak için de önünüzde bir süre var ve alacağımız çok sayı var.” diyebilirsiniz. Samimi Olun: Molalarda geri bildirim verirken karşınızdaki takımınızın ve sporcunuzun sahaya huzurlu ve güvenli şekilde dönmesine yardımcı olma niyetinizi açıkça belli edin. Örneğin göz teması kurun, tebessüm edin ve onlara dostça dokunun. Gerçekçi Olun: Molalarda gerçeklerden uzak yorumlar yapmayın. Çünkü sporcularınız az önce sahadan geldi. Onlar sahada olup bitenleri sizden daha iyi biliyor ve anlıyor. Örneğin bir hücum taktiğiniz gerçekten işlemiyorsa oyunculardan ısrarla o taktikte oynamalarına devam etmelerini istemeyin. Alternatif taktiklerinizi devreye sokun.Ersin Afacan / NationalTurk
KAYNAK
(1) Luecke, Richard; İş Dünyasında Koçlar ve Mentorlar, Çev.; Ümit Şensoy, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul-2016
Takip Et
