BOŞANMADA USUL VE ESASLAR

Devamlı boşanmak ve bunun yan sonuçlarından bahsediyorum ancak çevremdeki arkadaşlarımın isteği, bu konu üstünde daha çok durmam, daha detay başlıklar altında yazmam gerektiği kanaatine vardırdı.

Bu sebeple bu yazımda da sizlere boşanma davası nasıl açılır, kim açar, kime açar, nasıl açar, yargılama nasıl yapılır,süreç nedir? Gibi soruların cevaplarını vereceğim.

BOŞANMA DAVASINI KİM KİME KARŞI AÇAR?

Diğerine göre daha az kusurlu olduğunu düşünen eşlerden biri diğerine karşı, evlilik kurumunun gereklerinden birkaçını ya da birini yerine getirmediğini iddia ederek davasını açar.

BOŞANMA DAVASI NEREDE HANGİ MAHKEMEDE AÇILIR?

Davacı eş, isterse kendi ikametgahında isterse eşiyle birlikte son 6 ayda oturdukları ikametgah adresinin bulunduğu yer adliyesinde isterse de davalı eşinin ikametgah adresinde bulunan yer adliyesinde davasını açabilir. Boşanma davaları, özel kurulmuş olan AİLE MAHKEMELERİNDE açılır. Ancak aile mahkemesi olmayan yerlerde ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ nde de dava görülür ki 2003 yılından önceki tüm boşanma davaları Asliye Hukuk Mahkemelerinde görülmekteydi.
Aile mahkemeleri, Adalet Bakanlığınca Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü alınarak her ilde ve merkez nüfusu yüzbinin üzerindeki her ilçede, tek hâkimli ve asliye mahkemesi derecesinde olmak üzere kurulur. Aile mahkemelerinin yargı çevresi, kurulduğu il ve ilçenin mülkî sınırlarıyla belirlenir. Ancak yargı çevresi, Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca değiştirilebilir.

Aile mahkemelerine, atanacakları bölgeye veya bir alt bölgeye hak kazanmış, adlî yargıda görevli, evli ve çocuk sahibi, otuz yaşını doldurmuş ve tercihan aile hukuku alanında lisansüstü eğitim yapmış olan hâkimler arasından Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca atama yapılır.
Her aile mahkemesine,
1. Davanın esasına girilmeden önce veya davanın görülmesi sırasında, mahkemece istenen konular hakkında taraflar arasındaki uyuşmazlık nedenlerine ilişkin araştırma ve inceleme yapmak ve sonucunu bildirmek,
2. Mahkemenin gerekli gördüğü hallerde duruşmada hazır bulunmak, istenilen konularla ilgili çalışmalar yapmak ve görüş bildirmek,
3. Mahkemece verilecek diğer görevleri yapmak,
Üzere Adalet Bakanlığınca, tercihan; evli ve çocuk sahibi, otuz yaşını doldurmuş ve aile sorunları alanında lisansüstü eğitim yapmış olanlar arasından, birer psikolog, pedagog ve sosyal çalışmacı atanır.

Bu görevlilerin bulunmaması, iş durumlarının müsait olmaması veya görevin bunlar tarafından yapılmasında hukukî veya fiilî herhangi bir engel bulunması ya da başka bir uzmanlık dalına ihtiyaç duyulması hallerinde, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlar veya serbest meslek icra edenlerden yararlanılır.

Görüldüğü gibi Aile mahkemesi uzmanlık mahkemesidir ve herhangi bir hakim ya da herhangi bir pedegogo, uzman ile davaların seyri belirlenmemektedir. Özellikle aile mahkemesinde dava açan eşlerin ve varsa çocukların esas sorunlarına,psikolojik durumlarına alt benliklerine kadar inilerek toplumun temelinin, temeli sarsılmasın diye destek yardım verilir. Bu destek ayrdım sonucu hazırlanan rağorlar hakimin önüne sunulur ve yine konusunda uzman olarak görevlendirilmiş hakim kanunlar çerçevesinde boşanmaya ya da evliliğin devamına karar verir.

Aile mahkemesi, diğer kanunlardaki hükümler saklı kalmak üzere görev alanına giren konularda:
1. Yetişkinler hakkında;
a) Evlilik birliğinden doğan yükümlülükleri konusunda eşleri uyararak, gerektiğinde uzlaştırmaya,
b) Ailenin ekonomik varlığının korunması veya evlilik birliğinden doğan malî yükümlülüklerin yerine getirilmesine ilişkin gerekli önlemleri almaya,
c) Resmî veya özel sağlık veya sosyal hizmet kurumlarına, huzur evlerine veya benzeri yerlere yerleştirmeye,
d) Bir meslek edinme kursuna veya uygun görülecek bir eğitim kurumuna vermeye,
2. Küçükler hakkında;
a) Bakım ve gözetime yönelik nafaka yükümlülüğü konusunda gerekli önlemleri almaya,
b) Bedensel ve zihinsel gelişmesi tehlikede bulunan veya manen terk edilmiş halde kalan küçüğü, ana ve babadan alarak bir aile yanına veya resmî ya da özel sağlık kurumuna veya eğitimi güç çocuklara mahsus kuruma yerleştirmeye,
c) Çocuk mallarının yönetimi ve korunmasına ilişkin önlemleri almaya,
d) Genel ve katma bütçeli daireler, mahallî idareler, kamu iktisadî teşebbüsleri ve bankalar tarafından kurulmuş teşekkül, müessese veya işletmelere veya benzeri işyerlerine yahut meslek sahibi birinin yanına yerleştirmeye,karar verebilir.

AİLE MAHKEMESİ HAKİMİ HEMEN BOŞAR MI?

Hemen boşanmaktan kastımız, önüne gelen boşanma dava dilekçesine bakıp 2-3 celsede dosyayı kapatır mı? Hayır tabii ki de. Bu konuda uzmanlaşmış profesyonel birinin yapacağı en son şey araştırmadan, tarafların sevgi,saygı ve birlikteliklerine çocukların ruhsal durumlarına bakmadan , tanık dinlemeden karar vermesi olanaksızdır.

Aile mahkemeleri, önlerine gelen dava ve işlerin özelliklerine göre, esasa girmeden önce, aile içindeki karşılıklı sevgi, saygı ve hoşgörünün korunması bakımından eşlerin ve çocukların karşı karşıya oldukları sorunları tespit ederek bunların sulh yoluyla çözümünü, gerektiğinde uzmanlardan da yararlanarak teşvik eder. Sulh sağlanamadığı takdirde yargılamaya devam olunarak esas hakkında karar verilir.

HAKİM İDDİALARI NASIL DEĞERLENDİRİR?

Önemli olan hakimin delilleri serbestçe taktir edebilmesini sağlamaktır. Örneğin; hakim, boşanmaya nedne olan olayların varlığına vicdanen inanmalıdır. Hakim, boşanma davalarında yasal delil yerine vicdani delil sistemine bağlı tutulmuştur. Bu sebeple taraflar, anlaşmazlık olan olayla ilgili yemine tabii tutulamazlar çünkü tarafları yemin baskısı altına alarak hakimi bu yemin delili baskısyla karar vermeye zorlamamaktır. Hakimin vicdanen karar vermesninin bir sonucuda eşler birbirlerinden kurutlmak için beyan verirler. Hakim bu durumu böyle algılar ancak eşlerin beyanları olmadan da esas itibariyle dava olmaz.

Tüm bu aşamalardan sonra hakim, eşlerin boşanmalarına karar vermişse devamında da nafaka ve tazminat hakları da karara bağlanacaktır. Bu kararla birlikte eşlerin kurmuş olduğu aile birliği bozulacaktır. Ancak diğer yazılarımda da dilegetirdiğim gibi AİLE TOPLUMUN TEMELİDİR ve bozmak yerine kurtarmak için çaba sarfetmeniz daha doğrusu olacaktır. Yanlış karar, karar değildir.

Av. Didem Kunal Altınel