İsrail özür dilemek zorunda kaldı

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün “Büyükelçimizi çekeriz” resti üzerine özür mektubu yazan İsrail Dışişleri Bakan Yardımcısı Ayalon, “Girişimimin yapılış biçimi ve algılanışı nedeniyle özür dilerim” dedi.

İsrail Dışişleri Bakan Yardımcısı Danny Ayalon’un, Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçisi Oğuz Çelikkol’a yönelik nezaketsiz muamelesi nedeniyle yaşanan kriz, dün akşam İsrail’den gelen “resmi özür” mektubu ile aşıldı. İsrail yönetimine resmen özür dilemesi için dün akşama kadar süre veren Türkiye “Aksi halde büyükelçimizi çekeriz” resti çekti. İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres’in de devreye girmesiyle özür mektubu gönderildi. Ayalon’un mektubunda, “Sizi küçük düşürmek gibi bir niyetim hiçbir şekilde yoktu. Girişimimin yapılış biçimi ve algılanışı nedeniyle özür dilerim. Lütfen bunu büyük saygı duyduğumuz Türk halkına iletiniz” ifadeleri yer aldı.

Skandal mizansen
Ayalon, Çelikkol’u, hafta başında görüşmeye çağırmış, ancak kapıda bekletmiş, tokalaşmamış ve kendisininkinden daha alçakta duran bir koltukta oturarak diplomatik bir skandala imza atmıştı. Bu skandalın öncesinde de İsrail, Kurtlar Vadisi dizisinin geçen hafta yayınlanan bölümünde Mossad ajanlarının bebek katili olarak gösterildiği iddiasıyla Türkiye’yi protesto etmişti.
Dışişleri Bakanlığı tarafından sert bir dille ve iki ayrı yazılı açıklamayla protesto edilmesinin ardından, Ayalon önceki gece geç saatlerde bir açıklama yaptı. Ayalon, “Amacım elçilerin onurlarıyla oynamak değildir” diyerek, yaptığı protestonun Türkiye’nin İsrail karşıtı saldırılarına yönelik olduğunu belirtti. Ayalon’un açıklaması, İsrail kamoyunda Türkiye’ye yönelik bir “özür” olarak değerlendirdi. Ancak Dışişleri Bakanlığı bu açıklamayı tatmin edici bulmadı.
Dün sabah İsrail Başbakanlığı’ndan yapılan açıklamada da “İsrail Başbakanı, Ayalon’un özür dilemesinden memnuniyet duymaktadır” denildi. Netahyahu, Ayalon’un açıklamasını “özür” olarak değerlendirdiğini resmi olarak duyurmuş oldu.

‘Bu beklediğimiz özür değil’
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Burak Özügergin bu açıklamaların bakanlığa resmi kanallar aracılığıyla ulaşmadığını, bunların Ankara’nın beklediği açıklamalar olmadığını söyledi. Özügergin, Ankara’nın İsrail’den resmi bir özür ya da yaşananları telafi edecek resmi bir adım beklediğini kaydetti.
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül de İsrail’den resmi özür beklendiğini, bunun için akşam saaatlerine kadar süre tanındığını belirttti. Gül, bu sürede resmi olarak özür dilenmemesi halinde Çelikkol’un bugün ilk uçakla Türkiye’ye döneceğini açıkladı.
Yapılan açıklamaların ardından, dün öğlen saatlerinden itibaren, Ankara beklemeye geçerken, akşam saatlerine doğru, İsrail kaynaklarından çelişkili bilgiler geldi. Bazı kaynaklar, İsrail’in resmen özür dilemesinin söz konusu olmadığını belirtirken, kimi kaynaklar da bir özür mektubunun hazırlanmakta olduğunu duyurdu.

Peres devreye girdi
Krizle ilgili gelişmelerin böyle sürdüğü sıralarda, Gül’ün uyarısı üzerine İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres’in sessizce devreye girdiği dün gece ortaya çıktı. Verilen bilgilere göre, Peres, önce Ayalon’u aradı ve “Böyle bir davranış güzel olmadı” uyarısında bulundu. Bunun üzerine Ayalon, Kıbrıs Rum Kesimi’nde resmi ziyarette bulunan Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman ile bir telefon görüşmesi yaptı. Lieberman’ın Ayalon’a cevabı da, “Terbiyesizlik ettiysek, özür dilemekte yarar var” oldu.
Dün akşam 20.00 sıralarında, İsrail’in Türkiye’den resmen özür dilediği bilgisi Ankara’ya ulaştı. Aynı saatlerde, Cumhurbaşkanı Peres ile Başbakan Netenyahu’nun resmi özür kararını beraber aldıkları, Netenyahu’nun özür metninin yazımında bizzat katkıda bulunduğu bilgisi de ajanslara düştü.

‘Lütfen Türk halkına iletin’
Dışişleri Bakanlığı, yaptığı basın açıklamasıyla Ayalon’un Çelikkol’a yazdığı mektubu kamuoyuna duyurdu.
Mektupta şu ifadelerin yer aldığı belirtildi: “Şahsınıza ve Türk halkına saygılarımı iletir ve çeşitli konularda farklı görüşlere sahip olmamıza rağmen, sizi temin ederim ki bunların hükümetlerimiz arasında açık, karşılıklı ve saygıya dayalı diplomatik kanallardan ele alınması ve çözümlenmesi gerekir.
Sizi küçük düşürmek gibi bir niyetim hiçbir şekilde yoktu. Girişimimin yapılış biçimi ve algılanışı nedeniyle özür dilerim. Lütfen bunu büyük saygı duyduğumuz Türk halkına iletiniz.”

Diplomatlar ve İbranice
Çelikkol’un, “İbranice bilseydim, hemen odayı terk ederdim” sözleri, büyükelçilerin görev yaptıkları ülkenin dilini bilmesinin yararını bir kez daha ortaya koydu. Dışişleri Bakanlığı, bu tür sıkıntıların bir kez daha yaşanmaması için bakanlığın Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanun’da değişiklik yapılmasını öngören bir taslak hazırladı. Taslak, Türk diplomatların, İngilizce ya da Fransızca dışındaki dilleri de öğrenmeleri, bu amaçla Dışişleri’ne girdikten sonra eğitim almalarının önünü açıyor. Türk diplomatları genel olarak İngilizce, Fransızca, Almanca ve Arapça biliyor. Yasa değişikliğinin ardından Türk diplomatları, bakanlığın da teşvikiyle İbranice, Rusça, Farsça öğrenme fırsatı bulacak.

KRİZ?MASASI?KURULDU
Türkiye’nin yeni Washington Büyükelçisi Namık Tan ve Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Büyükelçi Feridun Sinirlioğlu dün sabah konuyu çözmek amacıyla bir kriz masası kurdu. Geç saatlere kadar faaliyet gösteren kriz Masası, Londra’da bulunan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile telefonla iletişim kurdu. Kriz masasında Netanyahu, Ayalon ve Lieberman’ın açıklamaları değerlendirildi. Hükümet ve Köşk’le istişare-lerden sonra Ankara, İsrail’e yapılan açıklamaların yeterli olmadığını iletti.

17 İsrailli vekilden özür
İsrail Parlamentosu’nda (Knesset) 17 milletvekili, Büyükelçi Oğuz Çelikkol’a, Ayalon’un tavrından dolayı özür dileyen bir mektup gönderdi. Mektupta, “En zor tartışmalar bile bir kişiyi ya da bir devletin onurunu incitmeyecek şekilde uygar bir havada yapılmalıdır” denildi. Ayalon, Kneset’te kendisine bir milletvekilinin yönelttiği, “Bu planlı bir hareket miydi?” sorusuna, “Herkes bizi görsün, düşmanlarımıza ve rakiplerimize bir sürpriz kapısı bırakmamız gerektiğini düşünüyorum” dedi. (Milliyet)