Sportif alanda zihinsel performans antrenörlüğü yapan bir sosyal bilim uzmanı olan National Turk yorumcumuz Ersin Afacan’ın bu hafta kaleme aldığı yazısı futbol felsefesi ile ilgili.

“Analitik Felsefe ve Futbol” adı yazısında yorumcumuz futbol felsefesi üzerinde durarak, futbolcuların, teknik direktörlerin kullandığı ve klişeleşen ifadelerden de yararlanıyor.

Analitik Felsefe ve Futbol

Analitik felsefe, İngilizce konuşan ve Kuzey İskandinav ülkelerindeki yaygın bir felsefi anlayıştır. Analitik felsefe geleneği 20. yüzyılın başlarında G. Frege, B.Russell, G.E.Moore ile L.Wittgenstein ile başlamıştır. Analiz ile kastedilen dilin kullanılışı ve işlevidir.

Bir metot olarak analitik felsefe, günümüz felsefesinde yaygın bir metodik yaklaşım olarak benimsenmektedir. Analitik felsefenin varsayımla ispatlara ağırlık vermesi, belirsizlikten kaçınmasıyla ayrıntılara verdiği dikkat gibi net yaklaşımları günümüz felsefesinde de benimsenmektedir. Analitik felsefeye göre felsefenin görevi, dildeki kavramları çözümlemektir. Yani bir bilginin doğru olup olmadığını anlamak için o bilginin analizi gerekir. Çünkü kurduğumuz cümleler, düşüncelerimizin dile aktarılmasıdır. Dolayısıyla konuşma dilinde kullanılan sözcükler, toplumun içinde yaratılır. Böylece konuşulanlara bakarak toplumun yapısı da çözülebilinir.

Zihinsel performans antrenörü olarak mental antrenmanlar için tenis, voleybol, basketbol, hakem ve futbol camialarında sürekli bulunuyorum. Özellikle futbol dünyamız, ortalama 300 kelimelik Türkçe ile konuşulan bir ortam. Analitik felsefeden esinlenerek, maç sonrası futbolcuların ve teknik direktörlerin kullandığı ve klişeleşen ifadelerden bazı örnekler sunmak istiyorum.

1.“Kazandık, mutluyuz. Şimdi bir sonraki maça bakıyoruz.” Daha maç biteli aşağı yukarı 1 saat olmuş ve sonraki maça bakıyorlar.

2.“Taraftarımıza hediye ediyoruz.” Taraftara yaranmanın etkili bir yolu bu.

3. “Önemli olan benim gol atmam değil, takımın galibiyeti.” Senelerdir duyduğumuz ezbere söylenilen ve adeta bilinçaltımıza kazınılan bir ifade. Futbolcu gol atmasını önemli görmüyor.

4. “Bu tip maçların havası başka olur.” Demek ki futbolcu ve teknik direktörler için türlü türlü maç ve onlara bağlı hava var.

5. “Artık her maç final havasında.” Korkuları nedeniyle telaşlı bir düşünce yapısına sahip futbolcu ve teknik direktör aslında böyle konuşarak daha önceki maçları fazla ciddiye almadığını açıklıyor.

6. “Henüz % 60 kapasiteyle oynuyoruz.” Bu tür rakamsal oranlar veren futbolcu ve teknik direktörlere hayranım. Hangi cihazla ve nasıl bir ölçüm yapıyorlar acaba?

7. “Lig’de bu haftalardan sonra iyi futbol beklemek hayalcilik olur. Önemli olan 3 puandı. Aldık, mutluyuz.” Ligin son haftalarına doğru duyduğumuz bu klişeye göre sanki ligin başlangıcında veya ortalarında iyi futbol oynanıyor. Demek ki ligin sonlarına doğru iyi futbol değil beklemeyeceğiz.

8. “Rakiplerimiz bize karşı çok daha fazla konsantre olarak oynuyor.” Bu sporcu veya teknik direktörü duyan da kendilerini Avrupa’nın önde gelen bir takımı zannedecek. Birkaç maç kazanmış takımın kibirli futbolcusu ve teknik direktörünün konuşma tarzı bu.

9. “Bu kadar da olmaz ki. Biz de ekmek yiyoruz buradan.” Maçtan yenilgi ile ayrılmış futbolcu ve teknik direktörün hedef saptırmak için hakemlere yönelik suçlamalarından klasik bir örnek.

10.“Valla benim hocayla bir sorunum yok. Oyna dese oynarız. Yedek kalmam hocanın takdiri. Asla kırgın değilim.” Bu da duygu sömürüsü yapan ve yedek kalmasını aslında iç dünyasında problem edinmiş bir futbolcunun konuşması. Bu örnek ifadeleri arttırmamız mümkün.

Görünen o ki futbol dünyamızın geneli, gelişmemiş düşünce yapısına sahip olan yönetici, futbolcu, teknik direktör ve antrenörler yüzünden kısır bir döngüye sahip. Olan futbolun kalitesine oluyor ve insanlarımız statlardan uzaklaşıp TV karşısında futbol seyretmeyi tercih ediyor.

Ersin Afacan