ABD’de enflasyon yeniden yükselişte

ABD’de tüketici fiyatları ağustosta geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,9 arttı. Bu oran, Temmuz 2024’teki %2,6 seviyesinin üzerinde ve Merkez Bankası’nın (Fed) %2 hedefinin de üstünde. Veriler, son dört ayın üçünde fiyat artışlarının hızlandığını gösteriyor.

Buna rağmen, Başkan Donald Trump geçen ay Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, “Market fiyatları düştü, konut kredileri ucuzladı, enflasyon yenildi” ifadelerini kullandı.

Fed’in rahat açıklamaları eleştiri topladı

Fed Başkanı Jerome Powell da ağustos ayında yaptığı konuşmada, “Enflasyon yüksek seviyelerinden büyük ölçüde düştü, yukarı yönlü riskler azaldı” dedi. Ancak birçok ekonomist, hem Beyaz Saray’ın hem Fed’in fiyat artışlarını hafife almasının tehlikeli bir strateji olduğu görüşünde.

Harvard Üniversitesi’nden ekonomist Jason Furman, “Yıllar önce yüzde 3 enflasyon çok yüksek kabul edilirdi. Bunun geçici olduğunu varsaymak büyük bir kumar” uyarısında bulundu.

Trump’ın tarifeleri fiyat baskısını artırıyor

Trump yönetiminin ithalat vergileri enflasyonu yeniden tetikliyor. Başkan Trump geçtiğimiz haftalarda ilaçlara yüzde 100, mutfak dolaplarına ve banyo mobilyalarına yüzde 50, ağır kamyonlara ise yüzde 25 gümrük vergisi getirdi. Çin menşeli ürünlere yönelik tarifelerin %145’e kadar çıkması, üretim zincirinde aksamalara yol açtı.

Özellikle çelik ve alüminyum vergileri, Campbell Soups gibi gıda üreticilerinin ambalaj maliyetlerini yükseltti. Şirket, bu nedenle “cerrahi fiyat ayarlamaları” yapacağını duyurdu.

ABD’nin en büyük yapay Noel ağacı üreticisi National Tree Company’nin CEO’su Chris Butler da, “Maliyetlerin tamamını ne biz ne de tedarikçilerimiz karşılayabiliyor. Kaçınılmaz olarak fiyat artışlarını tüketicilere yansıtmak zorundayız” dedi.

ABD’de kahve ve market ürünlerinde keskin artış

İthal ürünlerdeki artış en çok günlük gıda fiyatlarına yansıdı. Market fiyatları yıllık bazda %2,7, kahve fiyatları ise %21 arttı. Kahve fiyatlarındaki sıçramada Trump’ın Brezilya’ya uyguladığı %50 vergi ve iklim kaynaklı kuraklıkların etkili olduğu belirtiliyor.

Fed’in “denge” arayışı

Fed, eylül ayındaki toplantısında politika faizini bu yıl ilk kez düşürürken, enflasyonun hedefin üzerinde olmasına rağmen işsizlik riskini öncelikli gördü. Ancak bazı Fed yetkilileri bu kararın riskli olabileceği görüşünde. Kansas City Fed Başkanı Jeffrey Schmid, “Merkez Bankası’nın enflasyon konusundaki güvenilirliği hayati önemdedir. Güveni kaybettiğimizde enflasyonu dizginlemek çok daha maliyetli hale gelir” dedi.

Bazı göstergeler umut veriyor

Fed Yönetim Kurulu Üyesi Stephen Miran, kiralardaki yavaşlama ve göçteki azalma nedeniyle önümüzdeki aylarda enflasyonun gerileyebileceğini savundu. “Ben enflasyon görünümü konusunda diğerlerinden daha iyimserim” diyen Miran, talepteki düşüşün fiyat baskılarını hafifleteceğini belirtti.

Rapor bekleniyor

Hükümet, Eylül ayı enflasyon verilerini 24 Ekim’de açıklayacak. Ancak devam eden hükümet kapanması nedeniyle raporun gecikmeli yayımlanması bekleniyor.

Ekonomistler, Trump yönetiminin “enflasyon kontrol altında” söyleminin erken olduğuna dikkat çekiyor. Fiyat artışlarının sürmesi halinde hem Fed’in kredibilitesi hem de Trump’ın ekonomi yönetimine duyulan güvenin zarar görebileceği yorumları yapılıyor.