Doğa Derneği’nden Garanti Bankası ve Akbank’a çağrı!

Doğa Derneği’nden Akbank ve Garanti Bankası’na Çağrı: Hasankeyf’in Yok Edilmesine Kredi Vermeyin!

Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu, Ilısu baraj projesinin hayata geçirilmesi için gerekli krediyi aralarında Garanti Bankası ve Akbank’ın da bulunduğu yerli bankalardan temin etmeye çalışmaktadır. Doğa Derneği, Hasankeyf ve Dicle Vadisi’ne yönelik bu endişe verici gelişmeyi kamuoyuna duyurur.

Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu, geçtiğimiz hafta içinde Ilısu baraj projesi hakkında yaptığı açıklamada eksik finansmanın Türkiye’deki büyük bankalardan karşılanacağını belirtmiş ve Hükümetin bu bankalar ile Ocak ayı içersinde anlaşma imzalamayı umduğunu açıklamıştı.

Doğa Derneği, geçtiğimiz Kasım ayında her iki bankaya bir yazı göndererek Hasankeyf’in de içinde bulunduğu Dicle Vadisi’nin Türkiye’nin ve dünyanın en önemli kültür ve doğa miraslarından biri olduğunu hatırlatmıştı. Doğa Derneği aynı yazıda bankaların Ilısu baraj projesine finansman sağlamamalarını talep etmişti (1). Ancak ne Garanti Bankası, ne de Akbank bugüne kadar konuyla ilgili herhangi bir açıklamada bulunmadı.

Doğa Derneği Başkanı Güven Eken yaptığı açıklamada “Hasankeyf ve Dicle Vadisi, UNESCO dünya mirası kriterlerinin onda dokuzuna uyan dünyadaki tek doğa ve kültür mirasıdır. Cevre koruma projelerine desteği ile tanınan Garanti Bankası ile Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi’ne (Global Compact) imza atan Akbank’ın bu dünya mirasını yok edecek olan Ilısu baraj projesini desteklemelerinin hiçbir nedeni olamaz. Doğa Derneği, her iki bankadan da, kamuoyunda büyük bir hassasiyet yaratmış olan Ilısu baraj projesi konusunda rahatlatıcı birer açıklama bekmektedir” dedi.

Eken sözlerine şöyle devam etti: “Yeşil Atlas başta olmak üzere Garanti Bankası’nın desteklediği pek çok çalışmada Ilısu ve diğer büyük baraj projelerinin doğaya verdiği zararlar belgelerle ortaya konmuştur (2). Akbank ise Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi’ni (3) imzalamıştır. On maddelik bu sözleşmenin üç maddesi çevreyle ve doğayla ilgilidir. Bu maddeler okunduğunda sözleşmeye imza atan bir şirketin Ilısu barajı gibi bir projenin içinde bulunamayacağı net olarak anlaşılabilir.”

Eken, “Önce Dünya Bankası, ardından da Avrupa’daki yatırım bankaları doğaya ciddi zararlar verecek olan bu projeden çekilmişlerdir (4). Bu durum, Hasankeyf ve Dicle Vadisi’nin Bakan Eroğlu’nun iddia ettiği gibi korunamayacağının en somut kanıtıdır. Bu nedenle, Türkiye’deki milyonlarca kişinin yatırımlarını elinde tutan Akbank ve Garanti Bankası’ndan da aynı hassasiyeti göstermelerini talep ediyoruz” diyerek sözlerine son verdi.

Doğa Derneği Hükümete yaptığı çağrıyı yenileyerek Hasankeyf ve Dicle Vadisi’nin Dünya Kültür Mirası listesine dâhil edilmesi için bir an önce UNESCO’ya başvurulmasını talep etti.

Notlar:
1) Doğa Derneği’nin Garanti Bankası ve Akbank’a göndermiş olduğu mektupların örneği.
2) Garanti Bankası, on yılı aşkın süredir Türkiye’de doğayla ilgili temel referanslardan biri olarak kabul edilen Yeşil Atlas dergisinin destekçisidir.
3) Global Compact (Küresel İlkeler Sözleşmesi): Şirketlerin insan hakları, çalışma koşulları, çevre ve temiz toplumla ilgili evrensel ilkelere olan bağlılığını ilan ettiği Küresel İlkeler Sözleşmesi sosyal sorumluluğun dünya çapındaki en önemli belgesi olarak kabul edilmektedir. Küresel İlkeler Sözleşmesi’ni imzalayan şirketler ve diğer özel kuruluşlar, aşağıda açıklanan amaçları ve değerleri kendi kurumsal ilkelerine dâhil etmeyi üstlenmektedir:
İnsan Hakları
1. Etki alanları içinde evrensel insan haklarının korunmasına destek ve saygı gösterilmesi
2. Kendi kuruluşlarının insan hakları ihlaline karışmamış olmalarının sağlanması
Çalışma Standartları
3. Örgütlenme özgürlüğü ve toplu sözlesme haklarının etkin bir şekilde tanınması
4. Her türlü zorlayıcı ve baskı altında çalıştırmanın engellenmesi
5. Çocuk isçiliğinin etkin bir şekilde önüne geçilmesi
6. İşe alma ve çalışma süreçlerinde ayırımcılığın önlenmesi.
Çevre
7. Çevre ile ilgili konularda, zarar oluşmadan önleyici yaklaşımın desteklenmesi
8. Daha etkin bir çevre sorumluluğunun yaygınlaştırılması için girişimde bulunulması
9. Çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasının özendirilmesi
Yolsuzlukla Mücadele
10. Şirketler her türlü yolsuzluk, haraç ve rüşvet olayları ile mücadele etmelidir.
4) 2007 Mart ayında Alman, Avusturyalı ve İsviçreli kredi kuruluşları ile Türkiye Hükümeti arasında projenin kredisini garanti altına alan bir anlaşma imzaladı. Kredi kuruluşları, uluslar arası baskılar nedeniyle bu anlaşmayı 153 şarta bağladı. Bu şartlar kredi kurumları tarafından atanan uluslar arası 15 kişilik bilirkişi kurulu tarafından biyolojik çeşitlilik, kültürel miras ve yeniden yerleşim alanlarında denetlendi. Türkiye bu 153 şartın hemen hiçbirini tam olarak yerine getiremediği için Avrupa ülkeleri Temmuz 2009’da projeden çekildiklerini açıkladı.

Doğa Derneği