Das Kapital

NationalTürk yorumcularımızdan Ekonomi ve Borsa uzmanı Ömer Demir ‘in, bu haftaki “Das Kapital” adlı makalesini sizlerle paylaşıyoruz.

‘’De te fabula narratu’’ latince “anlatılan senin hikayendir” demektir.

14 Eylül 1867’de basılan Das Kapital’in giriş kısmında Karl Marks, İngiltere kapitalizminin gelişimini anlatırken Almanya’da da durumun daha iyi olmadığını okuyucuya bu sözlerle anlatır.Kapitalist sistemin gelecegi hakkında yazılanların bugünlerle birebir örtüşüyor oluşu finans çevrelerini Das Kapital’i tekrar okumaya yönlendiriyor.

Borç’ta bir yere kadar !

Yunanistan’ın içinde bulunduğu ekonomik durum sürdürülemez şekilde artan dış borçlanmalar, zorunlu olarak CDS ve kredi faizlerinin yükselmesine ve dolayısıyla da faiz ödemelerinin artmasına yol açıyor. PIIGS’ler de dış borç faizleri öylesi bir noktaya ulaştı ki, geçmiş dönemde ana para ödemelerinin yapılamaması gibi, belki de faizlerin de ödenememesine neden olacak. Dış borçların ana parasını ödeyemeyen ülkeler bulaşma riski bu kadar fazla iken dünya ekonomilerinin korkulu rüyası oluyor. Avrupa´daki borç krizine ilişkin , geçtiğimiz hafta yaşanan olumsuz haber akışına rağmen, geçici görülebilecek önlemler ve krizin çözümüne ilişkin birlik mesajları bile Avrupa borsalarını canlandırmaya yetmiyor ,Avrupa’da ortalama % 4 ‘ük değer kaybı var. Kredi derecelendirme kuruluşu S&P, 7 İtalyan bankasının notunu düşürdü. Avrupa Birliği, Avrupa Merkez Bankası ve IMF yetkililerinin üç günlük görüşmelerde Yunanistan’ın borç krizini çözmede bir sonuç alamamasından dolayı yetkililerinin önümüzdeki hafta tekrar Atina’ya dönecek olmaları , Avrupa hisse senetlerini geriletti . İstanbul doğumlu kriz kahini Roubini’ye göre Yunanistan´ın GSYH´sının % 200´üne yaklaşan borcundan kurtulmak için düzenli bir temerrüde gitmesi ve eurodan çıkması gerekiyor. Roubini’nin üzerinde durduğu ‘kanserli kolun bir an önce kesilmesi mantığı’’ gerçekleşmez ise bu risk gün geçtikçe tüm AB ‘yi sarabilir. Avrupa´nın önerdiği tahvil swap programı Yunanistan´a ihtiyacı olan rahatlamayı sağlayamadığı ortada. En iyi seçenek temerrüt tehdidi pahasına da olsa, olanı reddetmek ve daha iyi bir plan için müzakere etmek.

FED’in resesyon korkusu

Piyasaların gözü kulağı Çarşamba akşamı yapılması beklenen ABD Merkez Bankası’nın toplantısında idi.Nihayet Fed yetkilileri,kararlarını 7 ye 3 oyla açıkladılar. Operation twist ile mevcut stok portföyünün ileri vadeye taşınmasın etkileri ile FED, stok toplamını değiştirmediğinden, varlık fiyatlarıda değiştirmiyor ,bu sebeple varlık fiyatlarında balon oluşturmayacağı için olumlu sayılabilir . Bu karara göre FED, 2008 Aralık ayından beri gecelik borçlanma faiz oranlarını 0 – 0.25 seviyesinde tutarak para politikasında mermilerini tükettiğinden borçlanma maliyetlerini daha da düşürmek ve ekonomiyi ağır ve yıkıcı etkiler yaratacak resesyonla yüzleştirmemek için ellerindeki bazı tahviller ile uzun dönem Hazine tahvillerini değişme kararı aldı. Üçüncü parasal genişleme (QE3 ) ile daha fazla para basıp emtia balonunu daha çok şişirmek istememesi ,kısa vadeli sıfır faiz oranlarına yapacak bişeyide kalmayan FED, uzun vadeli faizlere el atarak bu silahınıda kullanmış oldu. Ama kanımca FED, halen deflasyon riski karşısında QE3’ü panzehir olarak zulada tutuyor . Piyasadaki likiditenin daha uzun kalacağına dair güven oluşturmak isteyen FED,iki gün süren Açık Piyasa Komitesi (FOMC ) toplantısının ardından “Uzun dönem faiz oranının üstündeki baskıyı aşağı çekmek ve mali koşulları daha intibak edici hale getirmek üzere tasarlandı” açıklamasını yaptı.

Gelişmekte olan ülke kurlarına göre değer kazanan dolar ,piyasalarda sert satış dalgasını yaratıyor.İçerde ise salı günü 350 milyon dolarlık satış için 850 milyon dolarlık teklif gelen Merkez Bankası ihalesinin ardından, TCMB dün ihale açmamıştı.

Merkez Bankası yangının ilk çıktığı günlerden 5 Ağustos’ta başlatığı döviz satım ihaleleri ile şimdiye kadar piyasaya 2.3 milyar dolar sattı. Ama açılan döviz satış ihalelerine 5 Ağustos’tan bu yana 5.7 milyar dolar talep geldi.
 Fed açıklamasıyla borsalar, euro ve diğer riskli varlıklar geriledi; dolar güçlendi, ABD 10 yıllık faizleri son 60 yılın en düşüğüne geriledi. Carry-trade etkisi ile de dolar değer kazanmaya devam ettikçe dolarla fiyatlanan mal ve hizmetlerde satış devamı sürüyor. Son bir haftada Güney Afrika para birimi %6, Güney Kore para birimi % 4.40, Brezilya Real’i de % 5.55 değer yitirdi, Meksika, Çek, Hindistan, Macar ve Şili para birimlerinde de benzer hareket var. VIX volatilite endeksi %13,5 yükselerek 37 puanı aştı.Kısaca FED, ABD ekonomisinin geleceğine dair iç karartıcı bir senaryo görüyor olduğunu dile getirmesede bu hep aklında. Olaya bu cepheden bakınca FED’in resesyon korkusuna hak vermemek mümkün değil ,keza kamu borcu ve balon etkisi orta vadede değişik silahlarla alt edilebilecek iken ekonomilerin korkulu rüyası resesyon ,ekonomik yapıda kalıcı tahribatlar bırakarak , belkide gelecek 10 yılda ekonominin dişlilerini kırma ihtimali sözkonusu. FED’in ekonomide belirginleşen aşağı yönlü riskler ve gergin piyasalar vurgusu da ,piyasaları diken üstünde tutan bir söylem. Fed’in bu söylemleri Eylül-Ekim ayları boyunca negatif veriler geleceğini, 4Çeyrekte de büyümede daralma sinyallerinin alınma ihtimalini gözler önüne seriyor. İşte Das Kapital’de geçen aşırı kapasite ve arzın, toplam talep eksikliği ile çöküşü.

S&P sevinci, yarım kaldı

İtalya’nın kredi notunu bir kademe düşüren kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor’s (S&P), aynı gün Türkiye’nin BB olan yerel para cinsinden kredi notunu, nihayet BBB-‘ye yükseltti ve not görünümü pozitif yapmıştı. Haber ,piyasalarda duyulur duyulmaz VOB’da görülen %10 ‘a yakın artış ile IMKB’deki %8 ‘e dayanan yükseliş haberini ,piyasalar sindirdildikçe ve haberin ayrıntıları belli oldukça ,piyasa oyuncularını daha temkinli olmaya itti. Küresel piyasalarda ülke kredi notu dendiğinde ilk anlaşılan ;kredi notunun yabancı para cinsinden uzun vadeli değeridir. Ama Salı günü Türkiye’nin uzun vadeli kredi notu S&P tarafından TL cinsinden BB+’den bir kademe yükselterek (BBB-) seviyeye çekilmiş ama kararın alınmasından sonra, açıklamasını yenileyen kuruluş, Türkiye’nin döviz cinsinden kredi notunu ‘’en erken iki yıl ‘’ sonra artabileceğine dair açıklaması Dolar ‘a 1.90 ‘lar yolunu açmış olabilir. Artan bu volatilite ile ‘’borsalar’’ tarafında da emtialar ve özellikle ‘’altın’’ tarafında da ani ve sert düşüşlere karşı hazırlıklı olmamız gerekiyor.

Ömer DEMİR