Sportif alanda zihinsel performans antrenörlüğü yapan NationalTurk yorumcusu Ersin Afacan’ın ‘Elinizi Kalbinizden Çekiniz’ başlıklı yazısı;
Sezona, eski futbolcusu Adnan Demirel’in başkanlığı ve yine eski futbolcusu Koray Cinel’in teknik direktörlüğü ile başlayan Turgutluspor bu görüntüsü ile modern ve model olabilecek bir yapının temelini atmış görünüyordu ki ben de sosyal medya hesaplarımda bu oluşumu desteklediğimi ifade ettim.
Fakat bu ekibin sezon başında çektirdiği fotoğraf, bu yapılanmanın mevcut futbol kültürümüzün bir yansıması olacağına dair belirti içeriyordu. Başkan ve teknik kadronun da olduğu fotoğrafta futbolcularla beraber herkes elini kalbine götürmüştü. Zannedersem verilmek istenen mesaj “biz birbirimize inandık” ve “tek yürek olduk” tarzında ifadeleri kapsıyordu. Dolayısıyla bu manzara genelde spor, özelde de futbol kültürümüzdeki egemen zihniyetin de bir manzarasıydı.
Zihniyet, bir grup insanın ortak zihinsel ve ruhsal referanslarıdır. (Turgut;1994,1). İnsanlar bu ortak referanslar doğrultusunda yaşantılarını sürdürme eğilimindedir. Bu ortak düşünceler ve duygular, sosyal psikolojinin temel kavramlarından biri olan tutum kavramını ortaya koymaktadır. Çünkü tutumlar; zihinsel, duygusal ve davranışsal faktörlerin etkisi ile oluşmaktadır. Dolayısıyla sadece fotoğraftaki Turgutluspor değil başka bir Türk takımı da benzer mesajları aynı davranış ile iletirdi. Çünkü böyle bir tutumun doğru olduğuna dair toplumda güçlü bir inanç var ki inanç, tutumları oluşturan zihinsel faktörler arasında önemli bir faktördür.
Başka bir davranış örneği ile konuyu devam ettirmek istiyorum. FB’nin kadrosunda bulunan Sırp kökenli Milos Krasic, bir gazeteye verdiği röportajda ellerini kafasına götürerek verdiği pozun ardından “Problem kafamda. Bulduğum şansları iyi kullanamama endişesi yüzünden strese girdim” demişti. (Milliyet; 2013). CSKA Moskova ile UEFA Kupası’nı kazanmış ve 2 sezon juventus’da oynamış Krasic, neden ellerini kalbine değil de kafasına götürdü? Çünkü futbol, kalp yani yürek ile değil zihin yani mental becerilerle oynanan bir spor branşıdır ki mental beceriler sporda her zaman etkili olan faktörlerdir.
Aslında tutumların ortaya çıkması ile eğitim düzeyi yakından ilgilidir. İyi eğitim görmüş, düşünsel anlamda olgun birinin, kendi tutumlarına yön verirken duygusal dünyasındaki itkilerinden (güdü) ziyade zihinsel yani bilgi ve akıl dünyasındaki itkilerinden hareket etmesi beklenir. Dolayısıyla uygarlaşma süreci ile akıl süreci arasındaki ilişki yadsınamaz. Doğu toplumlarının duygusal, Batı toplumlarının ise akılcı oldukları yönünde ileri sürülen iddialar da büyük ölçüde buna dayanmaktadır. (İnceoğlu;2010,11)
Epiktetos’un da dediği gibi “Tanrı sana en büyük, en asaletli, en şahane, en mukaddes şeyi; düşüncelerini güzelce kullanma kabiliyetini ve gerçek nimetleri kendinde bulma gücü verdi.” (Epiktetos;2003,53)
Dolayısıyla spor kültürümüzdeki zihniyeti ve ona bağlı olarak oluşan tutumları sadece eğitim ile düzeltebiliriz. Gelenekçi yani dededen kalma ve babadan görme tekniklerle futbol yaşanmaz. Dolayısıyla futbolun içinde yer alan aktörlerin yeniliklere ve özellikle sporda psiko-sosyal alanlara açık olması gerekmektedir. Çünkü ihtiyaçlara cevap veren ve yeterince anlaşılmış psiko-sosyal modeller sporda modernleşme sürecine ciddi katkılar sağlar. Bu modellerden biri de mental beceriler üzerine yapılan çalışmaları içeren “mental antrenman”dır. Mental antrenman ile spor insanı hedef belirleme, motivasyon, konsantrasyon, içsel konuşma, özgüven, iletişim, zihinsel dayanıklılık, takım olmak ve zihinsel hazırlık gibi mental beceriler konusunda kendisini geliştirir.
Bu kültürün yerleşmesi zaman ister ama mevcut zihniyetimizle o günler uzak. Çünkü bizim gibi gelişmekte olan geri kalmış ülkelerde ve yükselen değerin para olduğu ortamlarda “alışılmışa göre türkü çağırmak kolay”dır. Çünkü değişimlere göre yeni melodilere yönelmek zordur ve bir direnç ortaya çıkar. Spordaki evrensel değişimin çarklarına uyum sağlanmadığında çarkların dişlileri değişmek istemeyenlere bedel ödetir. Sonra da harcanan zamana, emeklere ve paralara yazık oluyor.
Ersin Afacan / NationalTurk
https://twitter.com/mentaldestek
KAYNAKÇA
Turgut, İhsan; Bir Zihniyetin Çözümlemesi, Anadolu Matbaası, İzmir-1994
http://www.milliyet.com.tr/-problem-kafamda–fenerbahce-1714488-skorerhaber/
Epiktetos; Düşünceler ve Sohbetler, Kaknüs Yayınları, İstanbul-2003
İnceoğlu, Metin; Tutum, Algı, İletişim, Beykent Üniversitesi Yayınevi, İstanbul-2010
