Güney Afrika’da 40 yıl sonra yeni bir yüzleşme

Güney Afrika’da 40 yıl önce kaçırılıp işkenceyle öldürülen dört siyah anti-apartheid aktivistin dosyası, ilk kez ciddi şekilde yeniden açılıyor. Cradock Dörtlüsü olarak bilinen Sicelo Mhlauli, Fort Calata, Matthew Goniwe ve Sparrow Mkonto’nun ölümleriyle ilgili başlatılan yeni soruşturma, hem kurban yakınları hem de kamuoyu için yıllardır süren adaletsizlikle yüzleşme ihtimalini taşıyor.

İşkenceyle öldürüldüler, kimse yargılanmadı

1985’te kaçırılan aktivistlerin bedenleri parçalanmış ve yakılmış halde bulunmuştu. Mhlauli’nin eşi, eşinin boğazı kesilmiş, sırtında ve göğsünde onlarca bıçak darbesi bulunan bedenini anlatırken gözyaşlarını tutamadı. O dönem yürütülen iki ayrı soruşturmada kimliği belirsiz kişilerin cinayetleri işlediği öne sürülmüş, hiçbir sorumlu yargı önüne çıkmamıştı.

Fail polisler öldü, dosyalar kapanmadı

Olaylara karıştığı tespit edilen altı polis memurunun tamamı şimdiye dek hayatını kaybetti. Bu isimler, Nelson Mandela döneminde kurulan Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu’ndan af talebinde bulunmuş ancak reddedilmişti. Komisyon, 5 binden fazla vaka için yargı yolunu önermişti fakat neredeyse hiçbir dosya mahkemeye taşınmadı.

Devlet mahkemeye verildi, yeni ulusal soruşturma başlıyor

Cradock Dörtlüsü’nün aileleri, hükümetin 25 yıldır süren ihmalkârlığı nedeniyle devleti mahkemeye verdi. Davanın sonucunda Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa, apartheid dönemine dair yargılamaların neden yapılmadığını araştıracak bir yargı heyeti kurulacağını duyurdu.

‘Adalet artık sadece gerçek olabilir’

Yeni açılan Cradock Dörtlüsü Soruşturması, Ekim ayında devam edecek. Ailelerin avukatı Howard Varney, “Bu, gerçeğe ulaşmak için son şans” derken, Fort Calata’nın oğlu Lukhanyo Calata şunları söyledi:

“Babamın katilleri asla ceza almayabilir. Ama en azından resmi kayıtlar gerçeği yazmalı. Bizim adaletimiz artık sadece gerçek olabilir.”

Güney Afrika’da siyahlar da beyazlar da birlikte mücadele ediyor

Sadece siyah kurban yakınları değil, beyaz Güney Afrikalılar da sürece dahil oldu. 1993’te beyazların hedef alındığı Highgate Oteli katliamından sağ kurtulanlar ve yakınları da davaya destek verdi. Aileler, devletin sistematik biçimde soruşturmaları engellediğini iddia ediyor.

Umut, halen hayatta

Cradock Dörtlüsü için başlayan yeni süreç, aynı zamanda Albert Luthuli gibi diğer şüpheli ölümler için de umut taşıyor. Adalet belki geç geldi, ama sessiz kalan geçmişin üzerine örtülen sis perdesi, yıllar sonra aralanıyor.