Van Gölü’ndeki araştırmaları sırasında binlerce yıllık mercanların yerini tespit eden su altı görüntüleme yönetmeni Tahsin Ceylan’ın son keşfi Selçuklu dönemine ait mezar taşlarından yapılmış iskele oldu.
Ceylan, Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Mustafa Sarı ve dalış eğitmeni Murat Kulakaç ile Gevaş ilçesindeki iskele civarında gerçekleştirdiği dalış sırasında, sular altında kalan iskele tespit etti. Yapılan incelemelerde, iskelenin, Van-Bitlis yolunun güneyindeki Selçuklu mezarlığından sökülen Arapça yazılı mezar taşlarından oluştuğu belirlendi. Mezar taşları su altı kamerasıyla görüntülendi.
Van Gölü canavarının gündeme geldiği 1994 yılında Van Gölü’nde çalışma yapan Sualtı Görüntü Yönetmeni Dalgıç Tahsin Ceylan tesadüfen Gevaş kıyılarında çektiği fotoğraflarla tarihi bir ayıbı yıllar sonra ortaya çıkardı.
Yaklaşık 22 yıl önce çektiği fotoğrafları önceki gün tedasüfen yapılan bir konuşmada Gevaş kıyılarında çektiğini hatırlayan Ceylan, Van YYÜ Su Ürünleri Fakültesi Su Ürünleri Avlama ve İşleme Teknolojisi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Mustafa Sarı ve Dalgıç Murat Kulaç ile birlikte belirledikleri bölgeye dalış yaptı.
Dalış yaptığı bölgede 22 yıl önce çektiği mezar taşlarının aynısını gören Ceylan, bunları görüntü ve fotoğraflayarak belgeledi.
Ceylan, “İlk fotoğrafları 1994 yılında çektim. Yıllar sonra geldiğimde o bölgeyi aradım ancak bulamadım. Geçen gün Gevaş’ta yapılan bir organizasyonda Belediye Başkanı Sinan Hakan’ın konuşmasıyla tarihi mezar taşlarını burada olduğunu öğrendiğimde çok heyecanlandım. Hemen Prof. Dr. Mustafa Sarı, dalgıç Murat Kulaç ile birlikte o bölgeye daldık. Van’ın Gevaş ilçesi iskelesi civarında Prof. Dr. Mustafa SARI, Tahsin CEYLAN, Murat KULAKAÇ ve Mehtap Akbaş ÇİFTÇİ tarafından gerçekleştirilen dalışlar esnasında su altında eski bir iskele tespit edilmiştir. Yapılan detaylı su altı incelemeleri sonucunda iskelenin Van-Bitlis yolunun güneyinde yer alan Selçuklu Mezarlığı’ndan sökülen üzeri arapça yazılı taşlar sökülerek yapıldığı anlaşılmıştır.
Van Gölü’nün orijinal ekosistemini su altından incelemek, inci kefalinin göldeki yaşamını görüntülemek, dünyanın en büyük mikrobiyalitlerini tespit ederek kayda almak, su altında olabilecek tarihi ve kültürel yapıları belirlemek amacıyla iki yıl önce YYÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa SARI liderliğinde Sualtı Görüntüleme Yönetmeni ve Rehber-Eğitmen Dalgıç Tahsin CEYLAN, Rehber-Eğitmen Dalgıç Murat KULAKAÇ tarafından başlatılan Van Gölü dalışları ilginç sonuçlar vermeye devam etmektedir. Bu ekip tarafından yılda en az iki kez Van Gölü’nün çeşitli bölgelerinde gerçekleştirilen dalışlarda Van Gölü mikrobiyalitleri başta olmak üzere planlanan amaçlara hizmet edecek çok kıymetli bulgular elde edilmiş durumdadır.
Bu amaçla Gevaş ilçesi iskelesi civarında Van-Bitlis yolunun güneyinde yer alan Selçuklu Mezarlığı’nın devamını aramak üzere dalışlar planlanmıştır. Zira dalış ekibindeki Tahsin CEYLAN tarafından 1994 yılında çekilen bir fotoğrafta su altında Selçuklu Mezar taşlarına benzer mezar taşları görülmektedir. Dalış esnasında iskelenin hemen doğusunda su altında kalmış eski bir iskele tespit edilmiştir. Bu iskele daha detaylı olarak incelendiğinde aslında iskele yapımında kullanılan taşların, hemen yolun güneyinde yer alan içinde Halime Hatun Kümbeti’ni de barındıran Selçuklu Mezarlığı’ndan söküldüğü anlaşılmıştır. İskele yapımında kullanılan mezar taşları üzerindeki motifler, video ve fotoğraf ile kayıt altına alınarak mezarlıktaki mevcut mezar taşları ile karşılaştırılarak sonuç kesinleştirilmiştir.
Elde edilen bu bulgular Gevaş Belediye Başkanı Sinan HAKAN ile paylaşılmış olup, su altındaki eski iskelenin tarihine ilişkin bir kayıt bulunup bulunmadığı sorulmuştur. Yörede yaşayanlara su altındaki iskeleye ilişkin sorulan sorulara çeşitli hikayeler içeren cevaplar verildiğinin altı çizilmelidir. Bu bağlamda araştırma ekibi olarak bu su altında kalan ve Selçuklu Mezar taşları ile yapılan iskeleye ilişkin aşağıdaki soruların acilen açığa çıkarılması gerektiğine dikkat çekmek isteriz. Bunlar:
1. Bu iskelenin ne zaman ve kim/kimler tarafından yapıldığı;
2. Neden Selçuklu Mezar taşlarının sökülerek iskele yapımında kullanıldığı;
3. İskeleye ilişkin resmi bir kaydın bulunup bulunmadığı;
Bu sorulara verilecek cevaplara bağlı olarak iskele yapımında kullanılan Selçuklu Mezar taşlarının acilen uzmanlarca hazırlanacak bir rapora uygun olarak su altından çıkarılarak tekrar ait oldukları yere, yani Selçuklu Mezarlığı’na yerleştirilmesi gerekmektedir.
Van Gölü’nün sırlarını çözmeye kararlı olan araştırma ekibimiz, yukarıda anılan amaçlar doğrultusunda su altındaki keşif yolculuğuna devam ederken, bu konuyu da yakından takip edeceğini kamuoyuyla saygıyla paylaşırız. ” dedi.
Dalış ekibinde bulunan YYÜ Su Ürünleri Fakültesi Su Ürünleri Avlama ve İşleme Teknolojisi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Mustafa Sarı ise Van Gölü’nün dünyada eşi bulunmayan bir eko sisteme sahip olduğunu belirterek, tarihi eserlerinde Van Gölü’ne ayrı bir önem kazandırdığını ifade etti.
Gevaş Belediye Başkanı Sinan Hakan, daha önce burada Salçuklu Mazarlıklarının taşlarını söküldüğü yönünde duyumlarının olduğunu belirterek, “Bu duyamlarımız gerçek oldu. Bu taşların barbarca sökülüp burada iskele yapıldığı belgelendi. Bundan sonra yapacağımız çalışmayla burayı su altı müzesi haline getirerek sus altı dalış turizmine açmayı amaçlıyoruz” dedi.
