Mental Antrenman Ne Zaman Yapılmalı?
Foto: Adana Demirspor ve Ersin Afacan-17
Sportif alanda zihinsel performans antrenörlüğü yapan NationalTurk yorumcusu Ersin Afacan’ın “Mental Antrenman Ne Zaman Yapılmalı?” başlıklı yazısı;
1994’den beri sporda psiko-sosyal alanlar üzerine okuyor ve çalışıyorum. 2001’den beri ise zihinsel performans antrenörlüğü yapıyorum. Bu zaman zarfında bana en çok sorulan sorulardan biri de “Mental antrenman ne zaman yapılmalıdır?”. Bu sorunun cevabı gayet basit. ABD başta olmak üzere bu alanda çalışılan çoğu yerde olduğu gibi mental antrenman, maç günü ve maçtan bir gün önce yapılmalıdır. Şimdi bu cevabın temellendirmesini yapacağım.
Öncelikle şunu ifade etmeliyim ki benim ifade ettiğim şekliyle zihinsel performans antrenörü olan ve bilimsel kaynaklarda eğitici spor psikologu olarak geçen profesyoneller; ne duygusal bozuklukları olan bireyleri iyileştirmek için eğitilmişlerdir, ne de lisanslı psikologlardır (1). Bu profesyonellerin amacı, başarılı olmak için gerekli olan zihinsel (mental) taktikler üzerine odaklanarak performans gelişiminin ana amacını ve performanstaki istikrarı arttırmada başarılı olmanın yollarını aramaktır.
Mental antrenman, yararlı fikirlerin sporcunun somut problemlerine uygulanarak faydalı olabilir. Dolayısıyla belirli türde sorunlar, sadece belirli bir ortamda çözülmeye uygundur. Maç motivasyonu, maç kaygısı, başarısızlık korkusu, maç stresi ve yedek kalma sıkıntısı gibi konularla ilgili destek çalışmaları maç günü veya maçtan bir gün önce yapılır. Çünkü bu tip sorunlar karşısında sporcu birisiyle konuşma ihtiyacı duyar. Bu sporcular için doğru insan, zihinsel performans mental antrenörü yani mental antrenördür. Sporcular, mental antrenörün vereceği tavsiyeleri ve sunduğu çeşitli bakış açılarını maç günü ve maçtan bir gün önce değerlendirir. Bu nedenle mental antrenmanlar yoğunlaştırılmış şekilde, maç günü ve maçtan bir gün önce yapılmalıdır.
Mental antrenman; sporcunun zihinsel performansı, fiziksel yetenekleri ve hazırlanma becerilerinin olumlu yanlarına odaklanır. Böylece sporcu, mental antrenman tekniklerini kullanıp zihinsel, bedensel ve ruhsal olarak tamamen hazırlanarak yarışma sırasında gerçekleşen olaylar üzerinde daha çok kontrol kazanabilir. (2) Dolayısıyla mental antrenman, bir nevi, konuşma terapisi olarak nitelendirilir. Bugüne kadar sporcularımla yaptığım görüşmelerde, sakin ve rahat oldukları zaman performanslarının daha iyi olduğu konusunda benimle hemfikir oldular. Rahat ve sakin kalabilme konusunda yapılacak beceri eğitimi, sporcular için son derece önemlidir. Çünkü sporcular, maç günü veya maçtan bir gün önce başkan, yöneticiler, teknik direktör, antrenörler, taraftarlar, yazılı ve görsel basın, sosyal medya, aile, rakip ve takım arkadaşları tarafından baskı altına alınıyor. Bundan dolayı sporcuların dengeli bir performansı olsa ve işlevsel bir bozukluğu olmasa bile ileride karşılaşacakları kaygılarla başa çıkmak için bir mental antrenöre ihtiyaçları vardır. Örneğin tıbben sağlıklı ve fiziken kondisyonu yerinde, duygusal olarak kontrollü olduğu halde sporcunun maç öncesi aklına takılan bir soruyla ilgili kaygıları varsa ne yapacak? Ayrıca sürekli kaygı durumu, kişinin düşüncelerini, sözlerini ve davranışlarını bozabilir, duygusal ve fiziksel sağlığını olumsuz etkileyebilir. Çünkü çözüme kavuşmayan sporcu-antrenör-yönetim-taraftar sorunları, takım içinde düzeltilmemiş bir haksızlık veya ulaşılmamış bir amaç, takım ve sporcu için ciddi bir kaygı kaynağı olabilir.
Dolayısıyla Süper Lig başta olmak üzere bütün liglerde şampiyonluk ve küme düşme yarışında heyecan artarak devam ediyor. Peki, hangi takım ciddi anlamda mental antrenman yapıyor ve mental destek alıyor? Bırakın böyle bir yardıma açık olmayı, destek konusunda bir teklif alan takımın teknik direktörü “maç günü ve maçtan önce böyle şeyler olmaz, futbolcuların kafası karışır” ifadesine dayanarak mental antrenöre karşı çıkabiliyor!
Mental Destek Şart…
Ersin Afacan / NationalTurk
KAYNAK
(1) Weinberg, Robert S.¬¬- Gould, Daniel; Foundations of Sport and Exercise Psychology, Human Kinetics, Champaign-2011
(2) Porter, Kay; The Mental Athlete, Human Kinetics, Champaign-2003
