Trump’ın umursamazlığı Avrupa’yı harekete geçirdi
Eski müttefiklere karşı mesafeli tavır sergileyen Trump’ın dış politikası, Kanada ve Avrupa Birliği’ni daha sıkı iş birliğine yöneltti. Brüksel’de imzalanan yeni savunma anlaşması hem Ukrayna’ya desteği artırmayı hem de küresel krizlere karşı ortak adımlar atmayı hedefliyor.
Kanada ve Avrupa Birliği, ABD Başkanı Donald Trump’ın geleneksel müttefikleriyle bağları zayıflatan politikalarına karşı yeni bir ittifak inşa ediyor. Kanada Başbakanı Mark Carney, Brüksel’de AB liderleriyle imzaladığı geniş kapsamlı savunma ve güvenlik anlaşmasıyla, transatlantik ilişkilerde yeni bir sayfa açtı.
İlk kez bir Amerika ülkesiyle savunma paktı
Brüksel’de Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Avrupa Konseyi Başkanı António Costa ile bir araya gelen Carney, Kanada’yı “Avrupa dışındaki en Avrupalı ülke” olarak tanımladı. Costa ise iki tarafın “aynı değerleri savunduğunu” vurgulayarak, AB-Kanada ilişkilerinin transatlantik alanın en sağlam temellerinden biri olduğunu söyledi.
İmzalanan savunma ve güvenlik anlaşması, Kanada’nın AB’nin 150 milyar avroluk yeni savunma fonu SAFE’ye daha aktif katılımının önünü açıyor. Von der Leyen, Kanada’nın Avrupa’nın ortak savunma tedarik programına erişiminin kapısını araladıklarını duyurdu.
Trump’ın gölgesinde güçlenen müttefiklik
Basın toplantısında Trump’ın ismi hiç geçmedi; ancak atmosfer, onun müttefikleri küçümseyen tutumuna karşı verilen açık bir mesaj gibiydi. Trump’ın “Kanada’nın 51. eyalet olması” yönündeki imalı çıkışlarına karşı seçim kampanyasını bu söyleme tepki üzerine kuran Carney, “Kanada, uluslararası ortaklıklarını güçlendirme ve çeşitlendirme” sözüyle seçilmişti.
Carney, dünya düzeninin tehdit altında olduğu bu dönemi “tarihin dönüm noktası” olarak niteledi.
Ortak gündem: Ukrayna, yapay zekâ ve iklim krizi
Yeni savunma paktı, sadece askeri iş birliklerini değil; aynı zamanda siber güvenlik, denizcilik, uzay çalışmaları, silah kontrolü, iklim kriziyle mücadele ve yapay zekâ alanlarında ortak stratejileri de kapsıyor. Anlaşma ayrıca, Ukrayna’ya daha fazla destek verilmesini de öngörüyor.
Kanada, NATO içinde savunma harcamaları konusunda geride kalan ülkeler arasında yer alıyor. 2024’te savunmaya GSYH’sinin yalnızca yüzde 1,37’sini ayıran Kanada’nın bu oranı, NATO’nun belirlediği yüzde 2 hedefinin oldukça altında.
Ancak Carney, yeni anlaşmanın “Kanada’nın savunma yeteneklerini daha hızlı ve etkili biçimde hayata geçirmesini sağlayacağını” belirtti.
Ekonomi ve semboller: 125 milyar avroluk ticaret, ortak anma töreni
AB ile Kanada arasındaki CETA serbest ticaret anlaşmasıyla 125 milyar avroluk bir ekonomik bağ bulunuyor. Ancak anlaşmanın bazı hükümleri, Belçika, Fransa, İtalya ve Polonya dahil 10 AB ülkesinde henüz ulusal meclislerde onaylanmadığı için tam anlamıyla yürürlüğe girmiş değil.
Ziyaret öncesinde Carney ve eşi Diana Fox Carney, Belçika Başbakanı Bart De Wever eşliğinde Anvers’teki Schoonselhof Askeri Mezarlığı’nı ziyaret etti. Burada Avrupa’nın özgürlüğü için hayatını kaybeden 348 Kanadalı askerin mezarlarına çelenk bırakıldı. Anma töreninde “son posta”yı, De Wever’in oğlu çaldı.
