Serpme kahvaltıya düzenleme yolda

Cumhurbaşkanlığı Tarım ve Gıda Politikaları Kurulu, Türkiye’de yıllık 23 milyon tona ulaşan gıda israfına karşı kapsamlı bir çalışma başlattı. Çalışma kapsamında özellikle ‘açık büfe’ ve ‘serpme kahvaltı’ kültürünün getirdiği israfa vurgu yapıldı. Düzenlemeler sonrası hazırlanacak rapor, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunulacak.

Türkiye İsrafı Önleme Vakfı’nın (TİSVA) “2025 Yılı İsraf Raporu”na göre, dünyada her yıl 1,5 milyar ton gıda israf ediliyor. Birleşmiş Milletler verilerine göre 2024’te 74 ülkede 343 milyon kişi akut gıda güvensizliği yaşarken, 25 binden fazla çocuk her gün açlık ve yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybediyor.

Yılda ortalama 102 kilogram yiyecek çöpe gidiyor

Türkiye’de kişi başına yılda ortalama 102 kilogram yiyecek çöpe gidiyor. Meyve ve sebzeler israfın en büyük kısmını oluştururken, üretilen ürünlerin yaklaşık yüzde 35’i sofraya ulaşmadan kayboluyor. Her gün yaklaşık 12 milyon ekmeğin çöpe atıldığı ülkede, yıllık rakam 4 milyar 380 milyona ulaşıyor.

Cumhurbaşkanlığı Tarım ve Gıda Politikaları Kurulu Üyesi Ramazan Bingöl, yaptığı açıklamada Türkiye’deki gıda israfı rakamlarının resmi verilerden daha yüksek olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı:

“Ancak bunun en az 2 kat olduğunu düşünüyorum. Neden böyle düşünüyorum? Çünkü benim gözlemlediğim olaylar bunların daha fazla olduğu kanaati getiriyor. (Kişi başına) En az 102 kilogram gıda israfı var.”

Otel işletmecileriyle yaptığı görüşmeleri aktaran Bingöl, açık büfelerde yaşanan kayıplara dikkat çekti:

“Sadece açık büfede tabağa konulan yemekleri kişi başına ölçümlediğimizde en az 150 gramının çöpe gittiğini görüyoruz.”

Bingöl, üretimden tüketime kadar geçen süreçte yüzde 40’tan fazla israf yaşandığını, soğutma yetersizliğinin de milyarlarca liralık şarküteri ürününün kaybına yol açtığını vurguladı:

“Bunu sadece maddi kayıp olarak düşünmemek lazım. İnancımız gereği de ülkemizin, evlerimizin, hanelerimizin ve her yerin bereketi kaçıyor. Çünkü ürettiğimiz milyonlarca ton ekmek, çöpe gidiyor. Nereye bakarsanız bakın artık her taraf ekmek artıklarıyla dolu. Ekmeği atanlar, ‘biz hayvanlara veriyoruz’ diyor. Bu Avrupa’da ve dünyada artık yasak. Çünkü bu ekmek ve bu yiyecekler insanlara göre üretilmiş, hayvanlara göre değil. Biz bunları sokaklara, kuşlara, hayvanlara atarak doğal dengeyi de bozuyoruz. O kuş gidecek sivrisinek, böcek, börtü böcek yiyecek, öyle doyacak. Ama sen insan için üretilmiş ve küflenmiş ekmeği atıyorsun, hem hayvanı hasta ediyorsun hem doğayı bozuyorsun”

Serpme kahvaltı yasaklanacak mı?

Serpme kahvaltı konusunda da çalışmalar yürüttüklerini aktaran Bingöl, israfla mücadelede milli politika gerekliliğini vurguladı:

“Türkiye’de belki de toplumun yüzde 100 mutabık kaldığı tek konu israf. Türkiye’de israf var mı, var. Bunu çözmeliyiz. Dolayısıyla kimle konuştuysam ‘evet israf var’ diyor. Türkiye’de yıllardır herkes, bütün kurumlar aslında israfla ilgili çalışmış, raporlar hazırlanmış. Ama ne olmuşsa bir türlü harekete geçilmemiş. Şimdi biz gıda bankacılığı, israf nasıl önlenir, neler yapılmalı, kanunu ne olmalı gibi konularda çalışıyoruz. Milli bir uyanış gerekiyor. Yani israfla mücadeleyi sürdürülebilir bir hale getirmemiz, bu konuda Türkiye’nin milli bir politikası olması gerekiyor. Çünkü artık gıda, Sayın Cumhurbaşkanımız da bunu söyledi, milli bir güvenlik meselesi.”

Çalışmaların birkaç ay içinde tamamlanmasının hedeflendiğini belirten Bingöl, gıda bankacılığına ilişkin önemli maddelerin de raporda yer alacağını söyledi:

“Kurul olarak gıda bankacılığıyla ilgili çok ciddi çalışmamız var. Diğer maddeleri Sayın Cumhurbaşkanımızın açıklaması daha doğru olur.”