Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’ndan İran’a nükleer ihlal kararı

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (IAEA) 35 üyeli yönetim kurulu, 20 yıl aradan sonra ilk kez İran’ı Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması kapsamındaki yükümlülüklerini ihlal etmekle suçlayan kararı kabul etti. ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya tarafından sunulan karar tasarısı 19 ülkenin oyuyla kabul edilirken, üç ülke ret, 11 ülke ise çekimser oy kullandı. Karar, İran’ın “çok sayıda ihlali” nedeniyle nükleer programının barışçıl olduğunun doğrulanamadığını vurguluyor.

IAEA’dan tarihi karar: İran yükümlülüklerini yerine getirmedi

Karar metninde, İran’ın IAEA ile “eksiksiz ve zamanında iş birliği yapmaması” nedeniyle, ajansın nükleer materyalin başka amaçlarla kullanılıp kullanılmadığını teyit edemediği belirtildi. Bu durumun, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi yetkisi kapsamına giren ciddi sorular doğurduğu ifade edildi.

IAEA’nın geçen hafta yayımladığı son raporda da İran’ın genel anlamda ajansla iş birliği yapmadığı ve yüzde 60 saflıkta zenginleştirilmiş uranyum stokuna sahip olduğu belirtilmişti. Rapora göre İran’ın sahip olduğu uranyumla potansiyel olarak dokuz nükleer bomba üretilebilecek düzeyde kapasite bulunuyor.

Tahran’dan karara sert tepki: Yeni tesisler geliyor

İran Atom Enerjisi Kurumu (AEOI) ile Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan ortak açıklamada karar “siyasi” olarak nitelendirildi ve teknik temelden yoksun olduğu savunuldu. İran, buna yanıt olarak yeni bir uranyum zenginleştirme tesisi kuracağını ve yer altındaki Fordo tesisinde birinci nesil santrifüjlerin yerine altıncı nesil gelişmiş santrifüjler kullanılacağını duyurdu.

Açıklamada, “Başka tedbirler de planlanmaktadır” ifadesi yer aldı.

Trump yönetiminden tehditler, İsrail’den savaş senaryoları

ABD Başkanı Donald Trump, İran’la yapılacak yeni bir anlaşmada uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin tamamen sonlandırılması gerektiğini belirtti. Aksi durumda askeri müdahale seçeneğini masada tutacağını söyledi. Pazar günü Umman’da altıncı tur müzakerelerin başlaması beklenirken, Trump’ın anlaşma konusunda “giderek daha az umutlu” olduğunu belirtmesi dikkat çekti.

Öte yandan Trump ile İsrail Başbakanı Netanyahu’nun haftabaşında yaptığı ve gergin geçtiği belirtilen telefon görüşmesinde, Netanyahu’nun diplomatik değil askeri çözüm gerektiğini savunduğu bildirildi. ABD ise bölgedeki bazı diplomatik temsilciliklerinden “acil olmayan personelin” ayrılmasını istedi.

İran Savunma Bakanı ise olası bir saldırıya karşı uyarıda bulunarak, “Erişimimiz içindeki tüm ABD üslerini hedef alırız” açıklamasında bulundu.