Papa 14. Leo’nun İznik Ziyareti ve Türkiye’nin Hristiyanlık Tarihinde Önemi!

Katoliklerin ruhani lideri Papa 14. Leo’nun 1. İznik Konsilinin 1700. Yıldönümü’nde İznik’i ziyaret edecek olması vesilesiyle yazmak istedim: Türkiye Hristiyanlık Tarihinde Neden Önemi?

1️⃣ İznik’in ve Türkiye’nin Hıristiyanlık için önemine gelince en başa Nuh Tufanına gitmek gerekiyor.
Yahudilik ve Hıristiyanlık inancında Nuh Tufanı Ağrı Dağı’nda biter ve insanlığın tekrar dirilişi Ağrı Dağı’ndan başlar ve o günden beri Türkiye topraklarının Hristiyanlık için ulvi bir kutsallığı var, fakat Türkiye toprakları Hazreti İsa ile birlikte Hristiyanlık için çok daha önemli konuma sahip oluyor.

2️⃣ Daha Hazreti İsa hayattayken başkenti Edessa (Şanlıurfa) olan Osroene Krallığı’nın kralı V. Abgar Ukkama Hıristiyan olmuş ve Edessa’yı da Hristiyan yapmıştır, yani ilk Hristiyan kral Türkiye topraklarından çıkıyor, ilk Hristiyan devlet yine Türkiye’den çıkıyor.
Şanlıurfa ve Harran aynı zamanda Hristiyanlık kadar Yahudilik’te önemlidir ve Hazreti İbrahim ve Hazreti Yakup bir şekilde Şanlıurfa ve Harran’dan yolları geçmiştir.

3️⃣ Hazreti İsa’ya inananlara ilk defa “Hristiyan” adı Antakya’da verilmiştir ve Antakya Hristiyanlık için çok çok önemli bir kenttir, Antakya Patrikhanesi burada kurulmuştur.

4️⃣ Hristiyanlık Kudüs’te doğmuştur ama Anadolu’dan tüm dünyaya yayılmıştır, İncil’de Elçilerin İşleri kitabından anlaşılacağı üzere, tartışmasız en büyük Hristiyan misyoneri olarak bilinen Aziz Paul’un ilk üç misyonerlik yolculuğunun önemli bir kısmını günümüz Türkiye’sinde geçirdiğini görürsünüz ve Aziz Paul Tarsuslu’dur.

5️⃣ İncil’deki Galatyalılar, Efesliler ve Koloseliler’e mektupların hepsi günümüz Türkiye’sinde bulunan kiliselere yazılmıştır.
Korintliler’e yazılan mektuplar ise büyük olasılıkla Aziz Paul Efes’te yazmıştır.
Ayrıca, Filemon ve Timoteos’a yazılan kişisel mektupları da Paul Türkiye’de yazmıştır.

6️⃣ Türkiye’de olan sadece Paul değildi. Havari Yuhanna da Türkiye ile ilişkilendirilmiştir.
Ege Adası Patmos adasına sürgün edilmeden önce Efes’te yaşıyordu, ve hatta Hazreti İsa annesi Hazreti Meryem’i Havarisi ve 4 İncil yazarından biri olan Yuhanna’ya emanet ettiği için özellikle Katolikler tarafından Hazreti Meryem’de Yuhanna ile bir süre Efes’te yaşadığına inanılır ve Hazreti Meryem’in ömrünün son yıllarında Efes antik kenti yakınlarındaki Bülbüldağı’nda yaşadığına inanılan evi bugün Hristiyanlar için çok önemli bir ziyaret merkezidir ve Havari Yuhanna’nın mezarı Selçuk’ta Ayasuluk Tepesinde adına yapılmış kilise içindedir.

7️⃣ İncil’deki Vahiy kitabında bahsedilen 7 kilisenin hepsi de Türkiye’nin İzmir, Manisa ve Denizli illerindedir.
Bu kiliseler şunlardır:
Smyrna (İzmir) Kilisesi
Ephesus (Efes) Kilisesi
Pergamon (Bergama) Kilisesi
Thyatira (Akhisar) Kilisesi
Sardes (Salihli) Kilisesi
Philadelphia (Alaşehir) Kilisesi
Laodikeia (Denizli) Kilisesi

8️⃣ Türkiye sadece Hristiyanlığın ilk dönemi ve yayılma sürecinde değil, 4. Yüzyılın başından itibaren Roma İmparatoru Büyük Konstantin, başkenti Roma’dan Bizans’a taşıdı ve adını Nova Roma (Yeni Roma) olarak değiştirdi, vefatıyla Nova Roma imparatorun anısına Konstantinopolis olarak değiştirildi ve Bizans veya Doğu İmparatorluğu, başkent Konstantinopolis ile 1000 yıl boyunca Hristiyanlığın kalbiydi. Kilisenin büyük konseyleri İznik, Efes ve Kalkedon’da (Kadıköy) toplandı ve Hristiyanlığın temel doktrinleri Türkiye’de şekillendi.

9️⃣ Hristiyanlıkta çok önemli olan Kapadokyalı Babalar veya her üçü de Kapadokya’da doğdukları için Üç Kapadokyalı olarak bilinirler. Bu üçlü , Kayseri piskoposu Büyük Basil, Basil’in küçük kardeşi Nissa psikoposu Nissalı Gregor ve Konstantinopolis Patriği Nenizili Gregorios’dan oluşan 4. Yüzyılın üç Kapadokyalı azizi Hristiyanlık tarihinin en önemli din adamlarındandır ve Hristiyanlığın yayılması ve kökleşmesinde çok önemlilerdir.
Sadece Üç Kapadokyalı’nın ve Tarsuslu Aziz Paul’un değil, Türkiye Hristiyan dünyasının en büyük azizlerinden Kapadokyali Aziz George, Demreli Aziz Nikolas, İzmitli Azize Barbara, Konyalı Azize Tekla ve Kapadokyalı Azize Nino gibi daha bir çok Hristiyan aziz ve azize’nin doğduğu, yaşadığı yurttur.

🔟 Hristiyanların uğradığı zulümlerin en korkuncu Diocletianus döneminde Türkiye’de yaşanmıştır ve İzmit’ten Tarsus’a, Sivas’tan Kapadokya’ya zulümler bugün bile kendisini hatırlatır, örneğin Sivas’ta vuku bulan 40 Şehitler ve Tarsus’tan Efes’e kadar pek çok yerle ilişkilendirilen Kuran’da da geçen Yedi Uyurlar olayları gibi.

1️⃣1️⃣ 4. yüzyılda Muş’un Cengili köyünde inşa edilen Ermeni Surb Garabet Manastırı’nda 5. yüzyılda bulunan “Gontag” adlı metinde Hristiyanlıkta Üç Kral veye Üç Bilge olurak bilinen Caspar, Melchior ve Balthasar Hazreti İsa’nın doğumuna tanıklık ettikten sonra Beytüllahim’den ayrılıp Muş’un (Taron) dışına gelmiş ve dinlenmek için bir kamp kurmuş, ancak Caspar o gece vefat eder, arkadaşları Melchior ve Balthasar onu oraya gömmüş ve yolculuklarına devam etmişlerdir. Gizli Hristiyan olan yerel halk, mezarın üzerine bir şapel inşa etmiş, Ermeniler ise Roma İmparatorluğu’nda Hristiyanlığın yasallaşmasından sonra 4. yüzyılda mezarın üzerine manastırı inşa etmişlerdir. Bunun bile bileni az, oysa Hristiyanlık için çok önemlidir.

1️⃣2️⃣ Hristiyanlığın iki büyük mezhebinden biri olan Ortodoksluğun merkezi 5. Yüzyıldan beri İstanbul’dur. Türkiye’nin resmi olarak tanımadığı ama dünyanın Ekümenik olarak tanıdığı Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi Ortodoks patrikhaneleri; Kudüs, İskenderiye, Antakya arasında birinci sıradadır. 16. Yüzyılda kurulan Moskova Patrikhanesi’nin karşı politikalarına ve sırtını dayadığı Rusya’ya rağmen Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi Hristiyan dünyasının iki önemli dini kurumundan biridir, dolayısıyla İstanbul bugün bile Hristiyanlık için Vatikan ile birlikte en önemli merkezdir.

1️⃣3️⃣ Peki 1. İznik Konsili Hristiyanlık için neden bu kadar önemli?

✅ İznik Konsili’nin Hıristiyanlığın ilk “ekümenik” yani evrensel konsilidir.

✅ Hazreti İsa’nın tabiatı hakkında 1. İznik Konsili’nde fikir birliğine arılmıştır ve Hristiyanlığın temel direği olan Teslis yani Kutsal Üçleme; Tanrı’nın Baba, Oğul ve Kutsal Ruh şeklinde üç ayrı özden oluşan tek bir varlık olduğu net bir biçimde tanımlanarak “İman İkrarı” kabul edilmiştir.

✅ İznik Konsili, Katolik ve Ortodoks kiliselerinin 1054’ten önce birbirlerinden ayrılmadığı bir dönemde yapıldığı için Katolik ve Ortodoks kiliseleri tarafından “birleştirici ” olarak görülüyor ve işte bu nedenle Fener Rum Ortodoks Patriği Bartholomeos ve diğer Hıristiyan ruhani liderleri MS 325’te toplanan Birinci İznik Konsili’nin 1700. yıl dönümününde İznik’te yapılacak anma ayinlerine Papa 14. Leo ile birlikte katılacaklar.

1️⃣4️⃣ Yazıda anlatmaya çalıştığım gibi, Türkiye toprakları Pagan inancından Hristiyanlığa geçişe, Hristiyan teolojisinin gelişimine, Kiliselerin Doğu ve Batı olarak bölündüğü gelişmelerin tam ortasında ve Hristiyanlığa yön veren bütün gelişmelerin merkezindeydi.

Sonuç!

Bu tarihsel ve dinsel olaylar Türkiye Cumhuriyeti için tarihsel, kültürel, dinsel ve siyasal olarak büyük bir zenginliktir.

Bu zenginliği dışlayarak, İznik Konsilini yıldönümünde İznik’te yâd etmek isteyen Hristiyanları düşman gibi görüp dışlayarak sadece kendinizi küçük duruma düşürürsünüz, Türkiye, Türkiye’dir ve kanunları bellidir, barışa huzura ihtiyaç duyulan günümüzde Papa ve Hristiyanların Türkiye’yi ziyareti ülkemizin imajı ve tanıtımı için önemli bir şanstır.

Metin Yılmaz – NationalTurk