Gizemli meteorlar heyecan yarattı: Merkür’den gelen ilk gök taşı parçaları olabilir
Bilim insanları, 2023’te Sahra Çölü’nde bulunan iki meteor parçasının Merkür'den kopmuş olabileceğini düşünüyor. Eğer doğrulanırsa, bu parçalar Güneş'e en yakın gezegenden Dünya'ya ulaşan ilk örnekler olacak.
Güneş’e en yakın gezegen olan Merkür, şimdiye dek yalnızca üç uzay görevinin hedefi oldu. Ancak Sahra Çölü’nde keşfedilen iki meteor parçası, bu esrarengiz gezegenle ilgili bildiklerimizi kökten değiştirebilir. Uzmanlara göre, “NWA 15915” ve “Ksar Ghilane 022” isimli gök taşı parçaları, Merkür’den Dünya’ya ulaşan ilk somut örnekler olabilir.
İzi sürülen parçalar Merkür’ün anahtarı olabilir
Open University’den meteorit uzmanı Dr. Ben Rider-Stokes’un öncülüğünde yayımlanan yeni bir çalışmada, 2023’te bulunan iki meteorun kimyasal yapısı mercek altına alındı. İncelemeler, bu örneklerin Merkür’ün yüzey özellikleriyle çarpıcı biçimde örtüştüğünü gösterdi. Olivin ve piroksen gibi demir oranı düşük mineraller içeren taşlar, NASA’nın MESSENGER uzay aracıyla tespit edilen Merkür yüzeyiyle kimyasal açıdan benzerlik taşıyor.
Bilinmeyenlerin gezegeni: Merkür
Merkür, Ay ve Mars gibi gök cisimlerinin aksine bugüne kadar Dünya’ya ulaşan bir meteorla temsil edilmemişti. Oysa Ay ve Mars’tan 1.100’den fazla örnek meteorit koleksiyonlarına girmiş durumda. Merkür’ün Güneş’e çok yakın konumu, yüzeyinden fırlayan parçaların Dünya’ya ulaşmasını oldukça zorlaştırıyor. Bu nedenle bu iki örnek, nadir olduğu kadar büyük bir bilimsel fırsat sunuyor.
Bir zaman çelişkisi: Yüzeyden eskiler
Araştırmanın en tartışmalı bulgusu, göktaşlarının yaşıyla ilgili. Her iki taşın da yaklaşık 4.5 milyar yaşında olduğu tespit edilirken, Merkür’ün yüzeyinin yalnızca 4 milyar yıllık olduğu düşünülüyor. Ancak Rider-Stokes, bu zaman farkının MESSENGER verilerinin kısıtlılığı nedeniyle kesin bir engel olmadığını vurguluyor: “Bu örnekler, Merkür’ün henüz görünmeyen eski kabuk katmanlarını temsil ediyor olabilir.”
Daha önce de şüpheler vardı
Merkür kaynaklı olduğu düşünülen ilk örnek 2012’de bulunmuştu: “NWA 7325” isimli taş, başlarda büyük ilgi görse de içerdiği yüksek krom seviyesi, Merkür’le uyumsuz bulunarak dışlandı. Ayrıca bazı araştırmacılar 1836’da düşen Aubres meteoritinin de Merkür’ün mantosuna ait olabileceğini öne sürmüştü, ancak kimyasal uyumsuzluk bu olasılığı da zayıflattı.
Sürecin devamı bekleniyor
Merkür’den doğrudan örnek getirmek, Güneş’e olan yakınlık nedeniyle teknolojik ve finansal açıdan oldukça güç. Bu nedenle Dünya’ya düşen olası Merkür kaynaklı göktaşları, bilim insanları için eşsiz fırsatlar yaratıyor. 2027’de Merkür yörüngesine girmesi planlanan Avrupa Uzay Ajansı’nın BepiColombo aracı, gezegenin yüzeyi ve tarihi hakkında daha net bilgiler sağlayabilir.
Tartışma sürüyor
NASA’nın MESSENGER görevinde baş araştırmacı olarak görev yapan Sean Solomon ise temkinli. Meteor parçalarının yaşı nedeniyle Merkür kaynaklı olmadığını düşünen Solomon, yine de bu taşların Merkür’ün oluşum sürecinde yer almış olabileceğini kabul ediyor: “Güneş Sistemi’nin erken dönem yapıtaşlarına dair önemli ipuçları taşıyorlar.”
