IAEA: İran uranyum zenginleştirmeye yeniden başlayabilir
BM Atom Ajansı Başkanı Rafael Grossi, ABD ve İsrail saldırılarında ağır darbe alan İran’ın nükleer kapasitesinin tamamen yok olmadığını söyledi. Grossi’ye göre, Tahran birkaç ay içinde tekrar bomba yapımına uygun uranyum üretebilir.
İran’ın nükleer tesislerine yönelik son saldırıların ardından gözler yeniden Tahran’ın nükleer kapasitesine çevrildi. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) Başkanı Rafael Grossi, İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerine aylar içinde yeniden başlayabileceğini açıkladı. Grossi, ABD’nin üç tesise yönelik bombardımanının ciddi hasara yol açtığını ancak İran’ın teknolojik kapasitesini tümüyle ortadan kaldırmadığını vurguladı.
Tesisler ağır darbe aldı ama sistem çökmedi
Grossi, CBS News’e yaptığı açıklamada, ABD ve İsrail’in saldırılarıyla hedef alınan Fordo, Natanz ve İsfahan’daki nükleer tesislerde “ağır ama total olmayan” hasar oluştuğunu belirtti. Buna rağmen İran’ın, mevcut altyapısıyla “birkaç santrifüj zinciri kurarak” yeniden yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyum üretebileceğini dile getirdi.
Trump’ın sözlerine zıt değerlendirme
Donald Trump, operasyon sonrası yaptığı açıklamalarda İran’ın nükleer altyapısının “tamamen yok edildiğini” savunmuştu. Ancak Grossi, “Her şey ortadan kalktı demek mümkün değil. Ortada hâlâ çalışabilir bir sanayi ve teknoloji kabiliyeti var” dedi.
İran’da program sadece aylarca geriye gitti
ABD Savunma Bakanlığı’ndan sızan bir ön değerlendirme raporuna göre, bombardıman İran’ın nükleer programını sadece birkaç ay geciktirdi. Bu da olası bir yeniden başlama süreci için kısa bir zaman aralığına işaret ediyor.
Tansiyon yüksek, işbirliği azalıyor
Saldırıların ardından İran ile IAEA arasındaki gerilim de tırmanıyor. İran Meclisi, Ajans’la olan işbirliğini askıya almayı görüşürken; Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Grossi’nin tesise yönelik ısrarının “anlamsız ve kötü niyetli” olduğunu ileri sürdü. İran, ayrıca IAEA müfettişlerinin saldırıya uğrayan tesisleri denetlemesine izin vermiyor.
İran’ın görünmeyen gücü
Tahran yönetimi, uranyum zenginleştirmede 60% saflık seviyesine ulaşmıştı ve IAEA’ya göre bu miktar 9 nükleer bomba üretmeye yetecek kapasite anlamına geliyordu. İran, tüm nükleer faaliyetlerinin barışçıl olduğunu savunmaya devam ediyor.
Nükleer anlaşmanın çöküşü ve sonrası
2015’te imzalanan nükleer anlaşma kapsamında İran’a Fordo tesisinde zenginleştirme faaliyeti yasaklanmıştı. Ancak Trump yönetiminin 2018’de anlaşmadan çekilmesinin ardından İran kısıtlamaları aşarak 2021’de Fordo’da zenginleştirmeye yeniden başladı.
Grossi: Diplomatik çözüm kaçınılmaz
IAEA Başkanı, gerilimin ancak uzun vadeli bir diplomatik çözümle sona erebileceğini belirterek “Bu işin askeri değil, siyasi çözümü olmalı. İran’la oturup yeniden konuşmak zorundayız” ifadelerini kullandı.
