Kibyra ve Burdur’un Antik Kentleri ile Taçlanan Saklı Güzellikleri!

Burdur, sadece Sagalassos ve Kibyra ile değil, Neolitik Höyük Hacılar’dan beri onlarca medeniyete ev yaptığı için Balboura, Boubon, Kremna, Kodrula, Sia ve Tymbrianassus gibi pek çok antik yerleşim yeri Burdur’da bulunuyor.

Sagalassos ülkemizin tanınan antik kentlerinden biri, emeği geçen herkese çok teşekkürler, Sagalassos kadar olmasa da Kibyra’da aslında tanınıyor ve bu yazıda diğer antik kentleri bir yana bırakarak Kibyra’yı yazmak istedim.

Kibyra antik kenti stadionu, odeonu, anıtsal çeşmesi, agorası ve diğer görkemli yapılarıyla ve 2300 yıllık tarihiyle önemli bir kenttir.

Strabon’a göre, Kibyralılar aslen Lidyalı olup buradan Kabalis (Pisidya’nın güneyi) bölgesine gelmişlerdir ve yine Strabon ayrıca kentte Lidce, Solymce, Pisidce ve Yunanca olmak üzere dört farklı dilin konuşulduğunu belirtir.

Kibyra M.Ö. 1. Yüzyılda komşu şehirler Boubon, Balboura ve Oinoanda (Viyanavanda) ile Tetrapolis (dörtlü şehir ittifakı) oluşturur.
M.Ö. 1. Yüzyılın ortalarında ise Likya Birliğine katılarak birliğin kuzeydeki en önemli ve strateji kenti olur.

M.S. 23’de büyük bir deprem sonucunda yerle bir olan kente; o zamanki Roma İmparatoru Tiberius kente vergi affı getirmiş, ayrıca maddi yardımda yaparak kent yeniden inşa edilebilmiş ve Kibyralılar imparatora olan minnettarlıklarını kentlerinin adını “Caesarea Kibyra” olarak değiştirmiştir.

Roma İmparatorluk Dönemi’nde Kibyra altın dönemini yaşar ve Pisidya ve Likya’dan 25 kenti kapsayan “Kibyra Conventusu” yargı merkezi olmuştur.

Gladyatörleriylede Roma Dönemi meşhur olan kent, askeri olarak da büyük bir güçtü.

Erken Hıristiyanlık Dönemi, Bazilika Kilise hariç Kentin bugün görülebilen tüm mimari kalıntıları Roma İmparatorluk Dönemi’ne aittir.

Bunlardan başlıcaları olan Odeon, Stadyum, Hamam, Nymphium, Agora ve Tiyatro iyi durumda korunmuş olsa da, Roma İmparator Kült Tapınağı Kaisarion ve yapılar harap durumdadır ve çoğunlukla M.S. 2. ve 3. yüzyıllara tarihlenmektedir.

Odeon, orkestra tabanını kaplayan, opus sectila yöntemiyle kırmızı, yeşil ve beyaz mermerlerden yapılmış devasa Medusa figürüyle en etkileyici yapılardan biridir ve türünün bilinen tek örneğidir.

Kibyra antik kentinin en dikkat çekici yapılardan biride görkemli yuvarlak planlı çeşmesi, Tolos Nymphaeum’dur, esasında çeşme Castellum/ Dividiculum’dur (Su Dağıtım Kulesi).

Agora’nın üst terasında hem sosyal bir alan, hem de dağıtım sistemleriyle şehrin su ihtiyacını karşılamak için inşa edilmiştir.
Kibyra, gladyatör dövüşleri ve stadyumuyla da ünlüdür.

Stadyumdaki gladyatör kabartmaları bugün Burdur Müzesi’nde sergilenmektedir.

Kibyra Burdur Gölhisar İlçesinin hemen üstünde bulunuyor ve Sagalassos’tan sonra Kibyra ile birlikte Burdur son yıllarda kültür turlarının olmazsa olmaz kentlerinden biri olma yolunda müthiş bir çıkış yapıyor.

Doğanın armağanı ormanlar, vadiler, akar suları ve İnsuyu Mağarası’yla, Toroslar ve Göller Bölgesi’nde bulunmasıyla da farklı doğal güzellikleri Burdur’u ayrıcalıklı bir yere getiriyor.

Antalya ve Isparta’ya yakın oluşu ulaşımı da kolaylaştırıyor.

Metin Yılmaz – NationalTurk